Την επιτάχυνση της υλοποίησης έργων με Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα με παράλληλη τήρηση των δημοσιονομικών στόχων, επιβεβαίωσε ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Νίκος Παπαθανάσης στην ομιλία του στο 5ο ΣΔΙΤ FORUM, που ολοκλήρωσε τις εργασίες του με καθολική συμμετοχή των συναρμόδιων υπουργείων, των τραπεζών και των φορέων της αγοράς. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε, η Κυβέρνηση δίνει μεγάλη σημασία στην αξιοποίηση του αναπτυξιακού εργαλείου των ΣΔΙΤ για την υλοποίηση έργων υψηλής ποιότητας. Σε τομείς όπως οι μεταφορές, η εκπαίδευση, η υγεία και η διαχείριση απορριμμάτων, καταγράφονται ήδη 23 συμβασιοποιημένα έργα συνολικού κόστους επένδυσης 2,6 δισ. ευρώ και 38 έργα που βρίσκονται σε διαγωνιστική διαδικασία. Επιπλέον, η χώρα μας βρέθηκε πρόσφατα στη 2η θέση παγκοσμίως στον τομέα των βέλτιστων διαγωνιστικών διαδικασιών στα έργα ΣΔΙΤ σύμφωνα με σχετική Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Ο κ. Παπαθανάσης ανέφερε επίσης ότι στα έργα ΣΔΙΤ που πρόκειται σύντομα να συμβασιοποιηθούν, περιλαμβάνονται τα έργα φοιτητικών κατοικιών των Πανεπιστημίων Κρήτης και Θεσσαλίας, καθώς επίσης και τα αρδευτικά έργα που επίσης θα πραγματοποιηθούν με ΣΔΙΤ. Ειδική αναφορά έκανε εξάλλου και στην επικείμενη έναρξη λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης στις 30 Νοεμβρίου, η Λειτουργία και Συντήρησης του οποίου, πραγματοποιείται επίσης με τη μέθοδο ΣΔΙΤ.
Νίκος Ταχιάος για Πρότυπες Προτάσεις – Μετρό – ΒΟΑΚ
Από τη δική του πλευρά, ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος, εξήγησε τον τρόπο τον οποίο έχει επιλέξει το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών προκειμένου να προχωρήσει τις Πρότυπες Προτάσεις. Όπως ανέφερε, αυτές θα περιοριστούν αποκλειστικά σε ΣΔΙΤ και παραχωρήσεις με όριο κάτω των 200 εκατ. ευρώ ως αφετηρία για να υποβληθεί μία πρόταση, με κριτήρια που θα ευνοούν την επιλογή λύσεων που σε γρήγορο χρόνο μπορούν να ωριμάσουν και να υλοποιηθούν, ενώ η χρηματοδοτική συμβολή του δημοσίου δεν θα υπερβεί τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο για την εθνική οικονομία. Επιπλέον, η αξιολόγηση των προτάσεων που κατατίθενται από την αγορά, θα γίνεται σε υπηρεσιακό επίπεδο.
Για το Mετρό Θεσσαλονίκης, ο υφυπουργός Υποδομών ανέφερε ότι αμέσως μετά την τελετή των εγκαινίων στις 30 Νοεμβρίου θα ξεκινήσει η λειτουργία των 13 σταθμών του Μετρό Θεσσαλονίκης. Ολοκληρώθηκαν ήδη οι δοκιμές που είναι απαραίτητες για την πιστοποίηση του Μετρό, την επόμενη εβδομάδα θα πιστοποιηθεί το σύστημα από την TUV Rheinland, ενώ την ερχόμενη Τρίτη θα περάσει και ο νόμος για την διαδικασία αδειοδότησης.
Σχετικά με την παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, ο κ. Ταχιάος ανέφερε ότι εκκρεμεί η αναβάθμιση των 39 σηράγγων του οδικού άξονα προκειμένου να υπογραφεί η σύμβαση παραχώρησης με τον ανάδοχο όμιλο (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ), ενώ για την σύμβαση παραχώρησης για τον ΒΟΑΚ ολοκληρώνονται σύντομα τα συμβατικά τεύχη με τις τράπεζες. Τέλος, επιβεβαίωσε ότι θα δρομολογηθεί το Παρατηρητήριο Τιμών για τα κόστη υλικών που αποτελεί κοινό αίτημα του κλάδου, το οποίο τέθηκε κατά τη διάρκεια του συνεδρίου από όλους τους εκπροσώπους των κατασκευαστικών φορέων.
Νίκος Σέργης: Τριπλάσιο Χαρτοφυλάκιο Έργων ΣΔΙΤ – Η Ελλάδα έδωσε αγώνα και διέσωσε τη συντριπτική πλειοψηφία των έργων εν μέσω ενεργειακής κρίσης
Ο κ. Νίκος Σέργης, Διευθυντής της Μονάδας Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών έκανε αναλυτική παρουσίαση του σημερινού Χάρτη των έργων ΣΔΙΤ, τονίζοντας ότι αυτά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: α) τα ανταποδοτικά που η πληρωμή τους γίνεται μέσω εμπορικής εκμετάλλευσης και β) αυτά των κοινωνικών υποδομών που η πληρωμή τους γίνεται απευθείας από το δημόσιο τομέα με πληρωμές διαθεσιμότητας. Ο κ. Σέργης, ανέφερε επίσης ότι η Ελλάδα είναι η 2η χώρα με τις καλύτερες επιδόσεις στα ΣΔΙΤ διεθνώς, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας με αποτέλεσμα να έχει σήμερα τριπλάσιο χαρτοφυλάκιο έργων σε σχέση με 5-6 χρόνια πριν.
Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, την τελευταία 5ετία, ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων ΣΔΙΤ έχει φτάσει τα 51 δισ. ευρώ σε έργα υποδομών, παιδείας, υγείας και περιβάλλοντος, με την Ελλάδα να κατατάσσεται επίσης ψηλά στην 5η θέση. Απαντώντας εξάλλου σε σχετική ερώτηση για την επιβάρυνση του αρχικού κόστους των έργων ΣΔΙΤ λόγω των επιπτώσεων στα κοστολόγιά τους από την ενεργειακή κρίση, ο κ. Σέργης απάντησε ότι η Ελλάδα έδωσε αγώνα και κατάφερε να διασώσει τη συντριπτική πλειοψηφία των έργων.
Οι 23 συμβάσεις ΣΔΙΤ που έχουν γίνει μέχρι σήμερα στη χώρα συνολικού προϋπολογισμού 2,6 δις ευρώ, περιλαμβάνουν έργα που είτε έχουν υλοποιηθεί είτε έργα που πρόκειται να υλοποιηθούν στους ακόλουθους τομείς: Διαχείρισης απορριμμάτων, αυτοκινητοδρόμους, μαρίνες, έργα του ΟΑΣΑ, σχολικές μονάδες σε Αττικής και Κεντρική Μακεδονία, Μετρό Θεσσαλονίκης και ευρυζωνικά δίκτυα.
Δημήτρης Παπαγιαννίδης: Επιτάχυνση των αρδευτικών ΣΔΙΤ
Στους πολύ γρήγορους ρυθμούς με τους οποίους προχωρά η υλοποίηση πέντε έργων ΣΔΙΤ του προγράμματος «ΥΔΩΡ 2.0» που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, καθώς και του έργου της Τεχνικής Βοήθειας, αναφέρθηκε ο κ. Δημήτρης Παπαγιαννίδης, Γενικός Γραμματέας Ενωσιακών Πόρων & Υποδομών ΥπΑΑΤ. Όπως προέκυψε από την ομιλία του, τα πέντε αρδευτικά έργα με ΣΔΙΤ προϋπολογισμού 691,7 εκ. ευρώ θα κατασκευαστούν ουσιαστικά σε δύο διακριτές φάσεις και θα προλάβουν να συμβασιοποιηθούν εντός των πιεστικών προθεσμιών του ΤΑ, από το οποίο προέρχεται τμήμα της χρηματοδότησης. Σε ότι αφορά το αρδευτικό σύστημα Aλμωπαίου, για το οποίο δεν υπήρξε επενδυτικό ενδιαφέρον, θα επαναπροκηρυχθεί με διαδικασία ΣΔΙΤ.
Μανώλης Γραφάκος: Νέα Έργα ΣΔΙΤ στη διαχείριση αστικών λυμάτων
Από τη δική του πλευρά ο κ. Μανώλης Γραφάκος, Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του ΥΠΕΝ, εξήγγειλε μία νέα κατηγορία περιβαλλοντικών ΣΔΙΤ που θα φορούν την διαχείριση των αστικών λυμάτων, για να προσθέσει ότι το ΥΠΕΝ θα ενθαρρύνει τους αρμόδιους φορείς να προχωρήσουν σε υλοποίηση υποδομών επεξεργασίας λυμάτων από όπου θα προκύπτει επεξεργασμένο νερό για την άρδευση καλλιεργειών αλλά και βρώσιμο νερό.
Γιώργος Συριανός, Πρόεδρος ΣΤΕΑΤ: Ανάγκη αλλαγής στη λογική χρηματοδότησης των έργων
Στις προτεραιότητες στην υλοποίηση των νέων έργων ΣΔΙΤ με ειδική αναφορά στις πρότυπες προτάσεις, αναφέρθηκε από την πλευρά του ο κ. Γιώργος Συριανός, Πρόεδρος ΣΤΕΑΤ – Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιριών Ανωτέρων Τάξεων. Επεσήμανε ιδιαίτερα την ανάγκη μετά την υπερδεκαετή κρίση να αλλάξει στη χώρα μας η λογική στη χρηματοδότηση και επιβεβαίωσε ότι οι κατασκευαστικές εταιρείες αναζητούν ειδική φόρμουλα για την ελαχιστοποίηση, ακόμα και για τον μηδενισμό της συμμετοχής του Δημοσίου σε κρίσιμα έργα ειδικά εντός Αττικής προκειμένου να προχωρήσουν οι Πρότυπες Προτάσεις.
Νίκος Κουρέτας: Το μοντέλο ΣΔΙΤ Λειτουργίας και Συντήρησης του Μετρό Θεσσαλονίκης «πιλότος» για μελλοντικές συμβάσεις
Ο κ. Νικόλαος Κουρέτας, Διευθύνων Σύμβουλος της Ελληνικό Μετρό ΑΕ, αναφέρθηκε ιδιαίτερα στο έργο Λειτουργίας και Συντήρησης του Μετρό Θεσσαλονίκης, που είναι το πρώτο στο είδος του που πραγματοποιείται με ΣΔΙΤ. Αναφορικά με τα πλεονεκτήματα του νέου μοντέλου ΣΔΙΤ που χρησιμοποιήθηκε στο πλαίσιο λειτουργίας και συντήρησης είναι: Πρώτον, η τεχνογνωσία της ιδιωτικής εταιρείας (Τhema SA) στη διαχείριση όλων των λειτουργικών αναγκών για τη συντήρηση των συρμών και του εξοπλισμού σε σύστημα χωρίς οδηγό, καθώς το ίδιο σύστημα λειτουργεί η ίδια εταιρεία σε Μιλάνο και Κοπεγχάγη. Δεύτερον, η ορθολογική κατανομή κινδύνου μεταξύ Δημοσίου-ιδιωτικού τομέα, τρίτον, η καλύτερη σχέση ποιότητας-τιμής και τέταρτον, η μεγαλύτερη απόδοση κερδών στο δημόσιο.
Γενικότερα το μοντέλο αυτό μπορεί σύμφωνα με τον κ. Κουρέτα να γίνει ο «πιλότος» και για μελλοντικές συμβάσεις στον τομέα της λειτουργίας και συντήρησης
Παναγιώτης Πρόντζας: Οι προκλήσεις, η ανάγκη χρηματοδότησης και οι εγγυητικές
Τις σημαντικές χρηματοδοτικές προκλήσεις που αφορούν τις ΣΔΙΤ στη σημερινή συγκυρία, κατέγραψε ο κ. Παναγιώτης Πρόντζας, Partner, επικεφαλής τμήματος Strategy and Investments Grant Thornton. Αυτές είναι: Η μείωση του χρόνου μεταξύ της έγκρισης των έργων ΣΔΙΤ και της υπογραφής της σύμβασης, η αξιοποίηση όλων των πηγών χρηματοδότησης συμπεριλαμβανομένου του Ταμείου Ανάκαμψης, η άνοδος του κατασκευαστικού κόστους και η διεύρυνση της δυνατότητας έκδοσης εγγυητικών επιστολών. Για το λόγο αυτό, ο κ. Πρόντζας πρότεινε τη δυνατότητα εμπλοκής και των ασφαλιστικών εταιρειών στην έκδοση εγγυητικών επιστολών. Επίσης, έκανε μία σύντομη παρουσίαση της εξέλιξης των έργων ΣΔΙΤ στην Ευρώπη, τονίζοντας ότι ο μέσος προϋπολογισμός των έργων είναι περίπου 193 εκατ. ευρώ.
Παναγιώτης Σταμπουλίδης: Επιτάχυνση των έργων ΣΔΙΤ του ΤΑΙΠΕΔ – Δημοπράτηση του έργου της ΔΕΘ
Σε επιτάχυνση των έργων ΣΔΙΤ και από πλευράς ΤΑΙΠΕΔ, αναφέρθηκε ο κ. Παναγιώτης Σταμπουλίδης, Εντεταλμένος Σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ. Όπως είπε ο κ. Σταμπουλίδης, ο διαγωνισμός για την ανάπλαση του χώρου της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), η οποία θα πραγματοποιηθεί μέσω ΣΔΙΤ θα προκηρυχθεί στις αρχές του 2025. Παράλληλα, το ΤΑΙΠΕΔ προχωρεί και τη διαδικασία της ωρίμανσης των ακινήτων εντός του πρώην βασιλικού κτήματος Τατοΐου, που έχει περιέλθει στο Ελληνικό Δημόσιο, με στόχο την περαιτέρω αξιοποίησή τους. Προχωρούν επίσης ακόμα τρία μεγάλα ΣΔΙΤ, τα οποία αφορούν την υλοποίηση του νέου Κυβερνητικού Πάρκου Αντρέας Λεντάκης στην πρώην ΠΥΡΚΑΛ και τα δύο μεγάλα logistics στη Φυλή και στο πρώην στρατόπεδο Γκόνου. Ο εντεταλμένος σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ, ανέφερε ότι αναμένεται πλέον η ανταπόκριση της αγοράς στα πολλά και σημαντικά έργα ΣΔΙΤ που προωθεί το ΤΑΙΠΕΔ. Απαντώντας εξάλλου σε σχετική ερώτηση, αναφορικά με τις προοπτικές συμμετοχής στους διαγωνισμούς περισσότερων επιχειρήσεων, απάντησε ότι στους διαγωνισμούς του ΤΑΙΠΕΔ συμμετέχει μεγάλος αριθμός μικρομεσαίων τεχνικών εταιρειών.
Αντώνης Κούλης: Οι χρηματοδοτήσεις ΣΔΙΤ – έργων παραχώρησης βασικός πυλώνας πιστωτικής επέκτασης για τις ελληνικές τράπεζες
Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα συνεχίζει να στηρίζει τις επενδύσεις στην Ελλάδα παρά τις προκλήσεις, όπως είναι η αύξηση του κατασκευαστικού κόστους, και των γεωπολιτικών εξελίξεων σε Ευρώπη και μέση Ανατολή και των μέχρι πρόσφατα υψηλών επιτοκίων, επιβεβαίωσε από τη δική του πλευρά ο κ. Αντώνης Κούλης, Head of Concessions Finance & Advisory, Structured Financing, Εθνική Τράπεζα. Παρ’ όλα αυτά, τα έργα ΣΔΙΤ δεν έχουν επηρεαστεί τα τελευταία χρόνια και αυτό δείχνει τη δυναμική τους. Όπως επίσης ανέφερε ο κ. Κούλης, μέσα στο 2024 ολοκληρώθηκε ένας πολύ σημαντικός αριθμός έργων, τόσο παραχωρήσεων όσο και ΣΔΙΤ. Επί του παρόντος υπάρχουν 43 έργα ΣΔΙΤ προϋπολογισμού 6,3 δισ. ευρώ περίπου που βρίσκονται σε διαγωνιστική διαδικασία και αναμένεται να συμβασιοποιηθούν εντός των επόμενων μηνών. Οι χρηματοδοτήσεις ΣΔΙΤ, μαζί με τις συμβάσεις παραχώρησης και λοιπών έργων υποδομής, παραμένουν βασικός πυλώνας πιστωτικής επέκτασης για τις ελληνικές τράπεζες.
Αλέξανδρος Παναγιωτάκης: Ακμάζουσα η αγορά των ΣΔΙΤ
Ο κ. Αλέξανδρος Παναγιωτάκης, Head of Project Finance, Τράπεζας Πειραιώς, ανέφερε ότι η Τράπεζα Πειραιώς θεωρεί ακμάζουσα την αγορά ΣΔΙΤ, είτε έργων ανταποδοτικών ή μη, και πρωταγωνιστεί σε αυτόν τον τομέα, διοργανώνοντας χρηματοδοτήσεις συνολικού προϋπολογισμού 1,6 δισ. στα έργα που έχουν ήδη κλειστεί και είναι στο pipeline. Παράλληλα, ο όμιλος υποστηρίζει και επενδυτές στο bidding για τα νέα έργα. Έχει επίσης πρωταγωνιστικό ρόλο στη χρηματοδότηση της Εγνατίας και σε όλα τα μεγάλα έργα αυτοκινητοδρόμων. Ήδη από το 2022 ανέλαβε κατά 100% τη χρηματοδότηση του έργου Flyover Θεσσαλονίκης. Επίσης, υπογράφηκε πρόσφατα η σύμβαση σύμπραξης για τα 17 σχολεία στην Κεντρική Μακεδονία, έργο που η Πειραιώς χρηματοδότησε κατά αποκλειστικότητα. Επίσης, η τράπεζα συμμετέχει σε έργο fast broadband για οπτικές ίνες με μια ακόμα συστημική τράπεζα. Παράλληλα υπάρχουν προχωρημένες διαπραγματεύσεις για άλλα 4 ΣΔΙΤ σε δημόσιες υποδομές.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Παναγιωτάκης, ένα σημαντικό πλεονέκτημα που προσφέρουν οι ελληνικές τράπεζες είναι ότι δίνουν δάνεια με μεγάλη διάρκεια αποπληρωμής, σε αντίθεση με τις τράπεζες του εξωτερικού που δίνουν πιο short term δανεισμό.
Γιώργος Ανωμερίτης: Τι θέλουν να βλέπουν οι τράπεζες στις συμβάσεις ΣΔΙΤ
Ο κ. Γιώργος Ανωμερίτης, Head of Project Finance, Eurobank, ανάφερε ότι μετά από πολλά χρόνια παρουσίας των ΣΔΙΤ στην αγορά έχει υπάρξει μία κανονικοποίηση των συμβάσεων και της κατανομής κινδύνων και έχει αποτυπωθεί τι θέλουν να βλέπουν οι τράπεζες στις συμβάσεις ΣΔΙΤ. Τα σημεία αυτά είναι: Α) Ισορροπημένη κατανομή κινδύνων Β) Σαφήνεια στους όρους μηχανισμού πληρωμών Γ) Αδειοδοτική ωριμότητα Δ) Προστασία δανειστών στο «κακό σενάριο» της καταγγελίας Ε) Λογικά business plan που να εξυπηρετούν τα κόστη της εποχής και να δίνουν κίνητρο στους επενδυτές ΣΤ) Συνέπεια στην καταβολή μηνιαίων πληρωμών Ζ) Αγαστή συνεργασία μεταξύ τραπεζών και της αναθέτουσας αρχής.
Και ο Όμιλος Eurobank, κατέληξε, στηρίζει και θα συνεχίσει να στηρίζει τα έργα ΣΔΙΤ ήδη έχοντας χρηματοδοτήσει αρκετά, όντας σε διαδικασία να χρηματοδοτήσει κάποια άλλα και με ισχυρή διάθεση να στηρίξει τον θεσμό στο μέλλον, εκμεταλλευόμενη την υψηλή τεχνογνωσία που έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια και την ταχύτητα υλοποίησης.
Λεωνίδας Καταβελάκος: Επανεξέταση του φορολογικού πλαισίου των εταιρειών ειδικού σκοπού
Ένα βασικό θέμα που κατέθεσε ο κ. Λεωνίδας Καταβελάκος, Head of Βusiness Development, Concessions & PPPs, ΑVAX, είναι αυτό της φορολόγησης των εταιρειών ειδικού σκοπού των ΣΔΙΤ, το οποίο πρέπει να επανεξεταστεί, καθώς υπάρχουν επιβαρύνσεις που τελικά ο κατασκευαστής θα αναγκαστεί να τιμολογήσει στην προσφορά του. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Καταβελάκος, μέχρι το 2013 υπήρχαν κάποιες προβλέψεις στο νόμο που βοηθούσαν ιδιαίτερα αυτές τις εταιρείες γιατί έχουν συγκεκριμένο αντικείμενο, πεπερασμένο χρόνο ζωής, ρυθμιζόμενα έσοδα και δεν μπορούν να μετακυλήσουν κόστος στους χρήστες οι οποίες όμως στην πράξη καταργήθηκαν με μεταγενέστερο νόμο και πλέον φορολογούνται σαν κοινές ΑΕ.
Στο πλαίσιο επομένως μιας κατασκευαστικής περιόδου της τάξης των 3-5 ετών, οι φορολογικές ζημίες δεν προλαβαίνουν να αποσβεστούν.
Roxana Todiroae: Ενιαία πλατφόρμα φορολόγησης
Την ανάγκη να υπάρξει μια μία ενιαία πλατφόρμα φορολόγησης, επεσήμανε απο τη δική της πλευρά η κα Roxana Todiroae, Infrastructure Advisory Practice Director, EY Ελλάδος. Αναφέρθηκε επίσης αναλυτικά στο πώς μπορούν να λειτουργήσουν τα νέα μοντέλα ΣΔΙΤ στον τομέα της συντήρησης, ενώ εξήγησε και τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους μπορούν να χρηματοδοτηθούν τα έργα ΣΔΙΤ ανάλογα με τον χαρακτήρα τους.
Σημείωση: Οι ενότητες που αφορούν τη συμμετοχή των μικρότερων εταιρειών στα έργα ΣΔΙΤ, τα περιβαλλοντικά έργα, τα έργα φοιτητικών εστιών και τις τιμητικές διακρίσεις περιλαμβάνονται σε ξεχωριστά άρθρα.
Όλες οι ομιλίες και τα πάνελ του 5ου ΣΔΙΤ FORUM είναι διαθέσιμες για παρακολούθηση στο YouTube: SDIT FORUM
