Να υπάρξει επικέντρωση στα ήδη υπάρχοντα έργα ώστε αυτά να γίνουν καλά, είναι η άποψη που ενστερνίζεται και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία έχει στηρίξει σημαντικά και διαχρονικά τον σχετικό θεσμό στην Ελλάδα…
Ο χρόνος κυλά αμείλικτα για τα κτιριακά έργα ΣΔΙΤ και εξελίσσεται στον μεγαλύτερο εφιάλτη για τις αναθέτουσες αρχές, λόγω αστάθμητων παραγόντων που τα καθιστούν συχνά μη ελκυστικά στους επενδυτές. Από μια σειρά εγκεκριμένων πριν από πολλά χρόνια κτιριακών ΣΔΙΤ, με κατεξοχήν κοινωνικό χαρακτήρα, όπως τα έργα του τομέα της παιδείας, δεν έχει υλοποιηθεί κανένα.
Αχτίδα φωτός το γεγονός ότι οι φοιτητικές εστίες του Πανεπιστημίου Κρήτης βρίσκονται κοντά στη σύμβαση, ότι οι ελπίδες για ταχεία δημοπράτηση του πολύπαθου έργου ΣΔΙΤ της Ακαδημίας Αθηνών αναζωπυρώνονται και ότι τα 17 σχολεία της Κεντρικής Μακεδονίας απέκτησαν…επιτέλους ανάδοχο. Η δυναμική των κτιριακών έργων ενισχύεται και από το Νέο Κτίριο της Γενικής Γραμματείας Υποδομών, που επίσης έχει ανάδοχο.
Σε γενικές όμως γραμμές, τα κτιριακά έργα με Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) υλοποιούνται με πολύ μεγαλύτερη καθυστέρηση σε σχέση με έργα άλλων κατηγοριών και γίνονται τελικά «θύματα» τεχνικών και οικονομικών παραμέτρων, που δεν υπεισέρχονταν στο αρχικό στάδιο των διαγωνισμών αλλά και έγκρισης του προϋπολογισμού τους.
Ενδεικτικά αναφέρονται: Η κατακόρυφη αύξηση του κόστους υλικών και κατασκευής τα τελευταία δυο χρόνια, η στροφή των ενδιαφερόμενων επενδυτών σε πιο ανταποδοτικά έργα, αλλά και η πεπερασμένη δυνατότητα των ελληνικών εταιρειών να ανταποκριθούν σε περισσότερα έργα μετά από τόσους διαγωνισμούς που έχουν προηγηθεί, η ανάγκη πρόσθετης χρηματοδοτικής συνδρομής από το κράτος ή την ΕΤΕπ, αλλά και η αδυναμία των αναθετουσών αρχών (ιδιαίτερα των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων) να υποστηρίξουν τα έργα, χωρίς ίδια τεχνική υποστήριξη.
Ποια είναι όμως τα κτιριακά έργα με Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), και ποια από αυτά υλοποιούνται με καθυστέρηση και δυσκολίες;
Ποια είναι τα κτιριακά έργα με ΣΔΙΤ
Στον κατάλογο των εγκεκριμένων κτιριακών έργων ΣΔΙΤ, ξεχωρίζουν έργα στον τομέα της παιδείας, της έρευνας και της Πολιτικής Προστασίας.
Ειδικότερα: Περιλαμβάνονται πέντε (5) νέες φοιτητικές εστίες στα Πανεπιστήμια Κρήτης, Θεσσαλίας, Θράκης (Δημοκρίτειο), Δυτικής Μακεδονίας και Δυτικής Αττικής, καθώς επίσης η ολική ανακαίνιση της παλιάς φοιτητικής εστίας στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου.
Πρόκειται για έργα συνολικής αξίας σχεδόν 550 εκατ. ευρώ που φιλοδοξούν να λύσουν το οξύ κοινωνικό πρόβλημα της φοιτητικής στέγης στη χώρα, πλην όμως αντιμετωπίζουν μεγάλα γραφειοκρατικά προβλήματα, σχετική δυσκολία από πλευράς πανεπιστημίων να τα υποστηρίξουν τεχνικά (κάτι απολύτως λογικό που όμως αντισταθμίζεται από την εργώδη προσπάθεια όλων ανεξαίρετα των πρυτανικών αρχών) και κυρίως από την έλλειψη επενδυτικού ενδιαφέροντος, καθώς τα κοινωνικά έργα δεν θεωρούνται ιδιαίτερα ανταποδοτικά.
Έργα φοιτητικών εστιών: Μόνον ένα κοντά στη σύμβαση
Από τα προαναφερθέντα κτιριακά έργα, σε ώριμη φάση και κοντά στη σύμβαση, βρίσκεται μόνον το ΣΔΙΤ του Πανεπιστημίου Κρήτης «Μελέτη, Κατασκευή, Χρηματοδότηση, Λειτουργία και Συντήρηση Φοιτητικών Εστιών του Πανεπιστημίου Κρήτης», προϋπολογισμού 195,6 εκατ. ευρώ, με ανάδοχο την Intrakat. Το έργο, το οποίο έχει διασφαλίσει χρηματοδοτική συμβολή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, αλλιώς από ότι φαίνεται δεν θα μπορούσε να προχωρήσει, είναι το μεγαλύτερο του είδους και περιλαμβάνει μελέτη, κατασκευή και 30ετή εκμετάλλευση συγκροτημάτων 3.000 κλινών για φοιτητές (2.000 στην Πανεπιστημιούπολη Γάλλου στο Ρέθυμνο και 1.000 στο Ηράκλειο) του Πανεπιστημίου Κρήτης. Προκειμένου όμως να φτάσει και αυτό στο σημείο που βρίσκεται σήμερα, ξεκίνησε να ωριμάζει από το 2017, εγκρίθηκε το 2019 και, στην καλύτερη περίπτωση, η κατασκευή του θα ξεκινήσει στα τέλη του 2024, δηλαδή περίπου έξι χρόνια μετά…
Από τα υπόλοιπα έργα φοιτητικών εστιών, ανάδοχο έχει το ΣΔΙΤ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και πρόκειται πάλι για την ίδια εταιρεία, δηλαδή την ΙΝΤΡΑΚΑΤ. Το έργο, ύψους 115 εκατ. ευρώ, χωροθετείται στη Λαμία και αφορά την κατασκευή φοιτητικών εστιών, αλλά και εκπαιδευτικών και ερευνητικών υποδομών. Το ΣΔΙΤ του Δημοκρίτειου αναμένεται ότι θα περάσει σύντομα στην δεύτερη φάση, ενώ τα υπόλοιπα έργα βρίσκονται στην προετοιμασία, χωρίς να υπάρχει σαφής εκτίμηση για το πότε θα εισέλθουν σε υλοποίηση.
Ελπίδες άμεσης δημοπράτησης για το ΣΔΙΤ της Ακαδημίας Αθηνών
Το παλαιότερο πάντως κτιριακό έργο ΣΔΙΤ, είναι το κτίριο παροχής υπηρεσιών εξατομικευμένης ιατρικής του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ), το οποίο αν και εγκρίθηκε από το 2017(!) πέρασε από 40 κύματα, καθώς δεν υπήρξε επενδυτικό ενδιαφέρον. Πρόσφατα, οι όροι προκήρυξης του έργου επανεξετάστηκαν, ο αρχικός προϋπολογισμός του έργου μειώθηκε από τα 71,8 εκατ. στα 24,33 εκατ. ευρώ και η Ακαδημία Αθηνών επέλεξε τις προάλλες τον τεχνικό σύμβουλο και τον νομικό σύμβουλο που θα προσφέρουν υποστηρικτικές υπηρεσίες για τη δημοπράτηση, κατά τον διαγωνισμό και καθ’ όλη τη διαδικασία έως την κατακύρωση και την υπογραφή σύμβασης σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) και λοιπών συμβάσεων για το εν λόγω έργω. Συγκεκριμένα, τεχνικός σύμβουλος αναδείχθηκε η ελληνική θυγατρική της Hill International, και νομικός σύμβουλος η δικηγορική εταιρεία Ρόβλιας, με εντολή να προετοιμάσουν το ταχύτερο την προκήρυξη του διαγωνισμού.
Κτίριο εκπαίδευσης, μουσείο και βιβλιοθήκη
Το έργο ΣΔΙΤ αφορά στην ανέγερση και τον εξοπλισμό κτιρίου εκπαίδευσης, πολιτισμού και διοίκησης σε οικόπεδο ιδιοκτησίας της Ακαδημίας Αθηνών, που βρίσκεται στη συμβολή των οδών Βησσαρίωνος και Σίνα. Περιλαμβάνει επίσης την κατασκευή και τον εξοπλισμό νέας (υπόγειας) κτιριακής μονάδας στο βορειοανατολικό τμήμα του υπαίθριου χώρου του γειτονικού μεγάρου της Ακαδημίας Αθηνών, η οποία πρόκειται να στεγάσει μουσείο, χώρους της βιβλιοθήκης, κυλικείο και κατάστημα της Ακαδημίας Αθηνών, καθώς και χώρους διοίκησης και στάθμευσης αυτοκινήτων με συνολική επιφάνεια 5.918 τ.μ., και τη διασύνδεση του κτιρίου και των κτιριακών εγκαταστάσεων επί των δύο ακινήτων με υπόγεια σήραγγα κάτω από την οδό Σίνα.

Στις καλένδες το Κέντρο Καινοτομίας
Εν τω μεταξύ, το φιλόδοξο έργο ΣΔΙΤ δημιουργίας του Κέντρου Καινοτομίας στην Αθήνα στο πρώην εργοστάσιο ΧΡΩΠΕΙ, παραμένει προς το παρόν στις καλένδες για την εκ νέου επανεξέταση του μοντέλου του έργου. Σημειώνεται ότι παρά την αλλαγή των όρων του αρχικού διαγωνισμού στην οποία προχώρησε η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας, προβλέποντας μεταξύ άλλων και χρηματοδοτική συμβολή του δημοσίου στο έργο, δεν υπήρξε τελικά ενδιαφέρον από την αγορά, με αποτέλεσμα το έργο να παραπέμπεται προς το παρόν στις καλένδες μέχρι νεωτέρας.
Κοντά στην υλοποίηση τα 17 Σχολεία στην Κεντρική Μακεδονία
Με αναθέτουσα Αρχή την ΚΤΥΠ ΑΕ και με καθορισμένο ανάδοχο, τα 17 Σχολεία στην Κεντρική Μακεδονία βρίσκονται σχετικά κοντά στην συμβασιοποίηση και στην έναρξη υλοποίησης. Ο διαγωνισμός για το έργο προϋπολογισμού 159,2 εκατ. ευρώ ξεκίνησε στα μέσα 2021. Η διάρκεια του έργου είναι 324 μήνες. Αφορά τον σχεδιασμό και την κατασκευή – χρηματοδότηση – συντήρηση και λειτουργία 17 σχολικών μονάδων σε εννέα δήμους στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Ανάδοχος έχει αναδειχθεί το σχήμα ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ – ΑΤΕΣΕ.
Δικαστικά Μέγαρα Κεντρικής Μακεδονίας
Σε εξέλιξη με αναθέτουσα Αρχή την ΚΤΥΠ βρίσκεται ο διαγωνισμός για τα Δικαστική Μέγαρα Κεντρικής Μακεδονίας. Στο έργο περιλαμβάνεται η λειτουργική ανακατασκευή του υφιστάμενου Δικαστικού Μεγάρου Θεσσαλονίκης και η ανέγερση τριών (3) νέων Δικαστικών Μεγάρων στο Κιλκίς, την Έδεσσα και τις Σέρρες, που περιλαμβάνει τα νέα κτίρια με τον απαραίτητο εξοπλισμό τους, καθώς και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου τριών νέων κτιριακών εγκαταστάσεων.
Επίσης, με αναθέτουσα αρχή την ΚΤΥΠ, προχωρά και ο διπλός διαγωνισμός για τα 13 Περιφερειακά Κέντρα Πολιτικής Προστασίας, με κόστος 163 εκατ. ευρώ. Στην πρώτη ομάδα περιλαμβάνονται έξι ΠΕΚΕΠΠ κόστους 60,7 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ) και στο δεύτερο επτά ΠΕΚΕΠΠ κόστους 70,8 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ). Η συνολική διάρκεια του έργου ορίστηκε σε 324 μήνες (27 έτη) εκ των οποίων 24 μήνες κατασκευής και οι υπόλοιποι 300 μήνες (25 χρόνια) λειτουργία και διαχείριση.
Σε εξέλιξη βρίσκεται και ο διαγωνισμός για το Νέο Πρωτοδικείο Αθηνών με κόστος 254,4 εκατ. ευρώ, με αναθέτουσα αρχή το υπουργείο Δικαιοσύνης. Το αντικείμενο της Σύμβασης Σύμπραξης είναι η χρηματοδότηση, μελέτη, κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση των κτιριακών υποδομών που θα στεγάσουν το Πρωτοδικείο και την Εισαγγελία Αθηνών κατά μέγιστο για διάστημα εικοσιπέντε (25) χρόνια.
Το Νέο Κτίριο της Γενικής Γραμματείας Υποδομών
Ναυαρχίδα πάντως των κτιριακών έργων που αναμένεται σύντομα να περάσουν σε φάση υλοποίησης, είναι το Νέο Κτίριο της Γενικής Γραμματείας Υποδομών με κόστος 139,6 εκατ. ευρώ, αναθέτουσα αρχή το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και ανάδοχο το σχήμα ΙΝΤΡΑΚΑΤ – REDEX. Το αντικείμενο της Σύμβασης αφορά στη μελέτη, χρηματοδότηση, κατασκευή, ασφάλιση και συντήρηση ενός λειτουργικού, σύγχρονου κτιριακού συγκροτήματος που θα στεγάσει τις υπηρεσίες της Γ.Γ.Υ. του ΥΠ.Υ.ΜΕ. στην οδό Πειραιώς. H διάρκεια της σύμβασης είναι 360 μήνες και το έργο θα σχεδιαστεί με βάση τις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού. Επιπλέον, περιλαμβάνει και την ανάπλαση τού περιβάλλοντος χώρου, που συνορεύει με ιδιοκτησία της Ο.Σ.Ε. Α.Ε.
Μετεγκατάσταση των φυλακών Κορυδαλλού
Last but not least, στη λίστα των κτιριακών έργων με ΣΔΙΤ είναι και το έργο μετεγκατάστασης των φυλακών Κορυδαλλού, με Αναθέτουσα Αρχή το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και Διενεργούσα Αρχή το ΤΑΙΠΕΔ και ειδικότερα τη Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας. Ο σχετικός διαγωνισμός βρίσκεται στην Α’ Φάση και ενδιαφέρον έχουν εκδηλώσει τέσσερα επενδυτικά σχήματα.
Το έργο αφορά στη μελέτη, χρηματοδότηση, κατασκευή, προμήθεια εξοπλισμού, συντήρηση και τεχνική διαχείριση των υποδομών που θα στεγάσουν το νέο πρότυπο Δικαστικό Σωφρονιστικό Κατάστημα Αθηνών (ΔΣΣΑ) και τη Διεύθυνση Μεταγωγών Δικαστηρίων Αττικής (ΔΜΔΑ), σε ακίνητο έκτασης περίπου 100 στρεμμάτων, στη θέση του παλαιού Στρατοπέδου «Αμερικάνικης Ευκολίας» στον Ασπρόπυργο Αττικής. Η Αναθέτουσα Αρχή εξετάζει την πιθανή συμμετοχή της στη χρηματοδότηση της κατασκευαστικής αξίας του Έργου, με την καταβολή ποσού που δεν θα υπερβαίνει τα 50 εκατ. ευρώ, μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
Κατά τη λειτουργία του έργου και μέχρι τη λήξη της διάρκειας της Σύμβασης Σύμπραξης, η Αναθέτουσα Αρχή θα καταβάλλει στον ΙΦΣ πληρωμές διαθεσιμότητας, που έχουν ενδεικτικά εκτιμηθεί σε παρούσα αξία, στο ποσό των 617.187.784 πλέον ΦΠΑ.
Επικέντρωση στα ήδη υπάρχοντα έργα
Ποιο άραγε από όλα αυτά τα κτιριακά ΣΔΙΤ θα υλοποιηθεί συντομότερα, είναι ένα ενδιαφέρον ερώτημα. Οι ΣΔΙΤ όμως, όπως έχει δηλώσει και ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομίας Νίκος Παπαθανάσης, «πιάσανε ταβάνι», που σημαίνει ότι το συνολικό πρόγραμμα των ΣΔΙΤ έχει προσεγγίσει τη δυνατότητα του Μεσοπρόθεσμου για κάλυψη των πληρωμών διαθεσιμότητας έως το 0,24% του ΑΕΠ το 2029 που ανέρχεται σε 590 εκατ. ευρώ. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι θα πρέπει να υπάρξει επικέντρωση στα ήδη υπάρχοντα έργα ώστε αυτά να γίνουν καλά, άποψη που ενστερνίζεται και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η οποία έχει στηρίξει σημαντικά και διαχρονικά τον σχετικό θεσμό στην Ελλάδα…