Πέτρος Σφηκάκης, Lexpartners: Οι Πρότυπες Προτάσεις του ν. 4903/2022 στα ακραία όρια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας – Τι πρέπει να αλλάξει στο νόμο

You are currently viewing Πέτρος Σφηκάκης, Lexpartners: Οι Πρότυπες Προτάσεις του ν. 4903/2022 στα ακραία όρια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας – Τι πρέπει να αλλάξει στο νόμο

Σημαντικοί νομικοί προβληματισμοί αναφορικά με τις Πρότυπες Προτάσεις και τη συμβατότητά τους με το ευρωπαϊκό δίκαιο, τέθηκαν από τον νομικό Πέτρο Σφηκάκη στο 5ο ΣΔΙΤ Forum

Στα ακραία όρια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας αλλά και μη συμβατότητας με το ευρωπαϊκό δίκαιο, κινούνται οι Πρότυπες Προτάσεις του ν. 4903/2022, ανέφερε ανάμεσα σε άλλα ο Πέτρος Σφηκάκης, Διευθύνων Εταίρος της Lexpartners, με την ευκαιρία της συμμετοχής του σε σχετική ενότητα του 5ου ΣΔΙΤ FORUM.

Για να προσθέσει, ότι προκειμένου ο θεσμός των Πρότυπων Προτάσεων να λειτουργήσει σωστά, θα πρέπει να εξεταστούν βελτιωτικές παρεμβάσεις στον σχετικό νόμο, οι οποίες θα αντιμετωπίζουν, ανάμεσα σε άλλα, τον κίνδυνο στρέβλωσης του ανταγωνισμού λόγω της συμμετοχής του Προτείνοντος του έργου στην προετοιμασία της διαδικασίας σύναψης της σύμβασης έργου και ειδικότερα στην κατάστρωση του περιεχομένου και του είδους της σύμβασης.

Ειδικότερα: Ο κ. Σφηκάκης διατύπωσε αναλυτικά σημαντικούς νομικούς προβληματισμούς αναφορικά με τις Πρότυπες Προτάσεις και τη συμβατότητά τους με το ευρωπαϊκό δίκαιο στο πλαίσιο σχετικού πάνελ του 5ου ΣΔΙΤ Forum. Οι προβληματισμοί αυτοί είναι ιδιαίτερα επίκαιροι, καθώς το υπουργείο Υποδομών θα φέρει σύντομα νέο νόμο για τις Πρότυπες Προτάσεις όπως ανέφερε στο ίδιο πάνελ ο κ. Ταχιάος, διατυπώνοντας και τις σχετικές με το θέμα προθέσεις του υπουργείου του.

Γιατί όμως η Πρότυπη Πρόταση του ν. 4903/2022 πραγματικά διευρύνει και ξεπερνά ακόμα και τα ακραία όρια του ρόλου της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στην ανάθεση των δημοσίων συμβάσεων;

Γιατί ξεπερνά τα όρια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας η Πρότυπη Πρόταση του ν. 4903/2022

Στο ερώτημα αυτό, απάντησε ο κ. Σφηκάκης ως εξής: «Με τον παρόντα νόμο εισάγεται στην ελληνική έννομη τάξη ο θεσμός των προτύπων προτάσεων για έργα υποδομής, ως μια εναλλακτική λύση στην παραδοσιακή μέθοδο σύλληψης και ωρίμανσης έργων υποδομών, όπου ο ιδιωτικός τομέας αναλαμβάνει πρωτοβουλία και συμμετοχή στον εντοπισμό και την ωρίμανση ενός έργου, συμπληρωματικά προς τον σχεδιασμό του κράτους, με σκοπό την επιτάχυνση της ωρίμανσης, δημοπράτησης και υλοποίησης έργων υποδομών με τη συμβολή του ιδιωτικού τομέα.» (άρθρο 1, «Σκοπός»).

Ένας οικονομικός φορέας αναλαμβάνει την πρωτοβουλία και υποβάλλει σε μια αναθέτουσα αρχή πρόταση για σύναψη σύμβασης, μαζί με την αναγκαία τεκμηρίωση, χωρίς να έχει προηγηθεί πρόσκληση. Η αναθέτουσα αρχή αξιολογεί την πρόταση και, κατά διακριτική ευχέρεια, αποφασίζει αν θα εκκινήσει διαδικασία ανάθεσης, σύμφωνα με το κανονιστικό πλαίσιο που ισχύει ή όχι. (βλ. ν. 4412/2016, ν. 4413/2016, ν. 3389/2005)

Αν όμως δει κανείς ποια είναι η αρμοδιότητα του κράτους στα διάφορα στάδια των έργων υποδομής, θα διαπιστώσει ότι παρά το γεγονός ότι τα πέντε τελευταία χρόνια ή ιδιωτική πρωτοβουλία έχει εισέλθει και στο κομμάτι της χρηματοδότησης, η ωρίμανση και η δημοπράτηση παραμένουν στον πυρήνα της κρατικής αρμοδιότητας. Τώρα λοιπόν, οι πρότυπες προτάσεις έρχονται να καταρρίψουν αυτήν την ισορροπία καθώς, μία επιχείρηση ή ομάδα επιχειρήσεων, μπορεί να προτείνει στην αναθέτουσα αρχή την εκτέλεση ενός έργου να το μελετήσει να το ωριμάσεις μέχρι ένα σημείο και επιπλέον να υπεισέλθει και στην δημοπράτηση.

Η αρμοδιότητα του κράτους στα έργα υποδομής (στάδια) και γιατί καταργείται από το ν. 4903/2022 για τις Πρότυπες Προτάσεις
Η αρμοδιότητα του κράτους στα έργα υποδομής και γιατί καταργείται από το ν. 4903/2022 για τις Πρότυπες Προτάσεις

Οι «Unsolicited» Proposals και που εφαρμόζονται

Διεθνώς το ισοδύναμο νομικά πλαίσιο για τις  Πρότυπες Προτάσεις του ν. 4903/2022 αποκαλείται  Unsolicited Proposals, δηλαδή µη ζητηθείσες ή αυτόκλητες προτάσεις.

Κύρια δικαιολογητική βάση για την εφαρμογή τους, είναι η αδυναμία των αναθετουσών αρχών στην έγκαιρη και πλήρη ωρίμανση αναγκαίων έργων. Ο θεσμός υποστηρίζεται ενεργά από την Παγκόσμια Τράπεζα (PPIAF, Public-Private Infrastructure Advisory Facility), το World Economic Forum, Επιτροπές του ΟΗΕ σε Ευρώπη, Ασία, χώρες του Ειρηνικού  κ.α., που έχουν εκδώσει σχετικές  πρότυπες οδηγίες, κανονισμούς και συγκριτικές αναφορές για μια σειρά από χώρες.

Ποιες είναι αυτές; Η μεγαλύτερη ομάδα χωρών που εφαρμόζει τον θεσμό με διάφορες μορφές δεν ανήκει στις προηγμένες οικονομικά χώρες. Περιλαμβάνει χώρες όπως: Φιλιππίνες, Κόστα Ρίκα, Ταϊβάν, Ν. Κορέα Χιλή, Γκάνα, Περού, Ινδονησία, Κένυα, Ινδία, Σρι Λάνκα, Σενεγάλη, Ν. Αφρική , Τανζανία, Κολομβία, Τζαμάϊκα

Τον θεσμό εφαρμόζει επίσης μια πολύ μικρή ομάδα ανεπτυγμένων χωρών όπως ο Καναδάς (Οντάριο), η  Αυστραλία (New South Wales, Australian Capital Territory), ΗΠΑ (Virginia) και η  Ιταλία που είναι και το μοναδικό παράδειγμα στην Ε.Ε..

Διερευνώντας περισσότερο το εργαλείο των ελληνικών Πρότυπων Προτάσεων θα διαπιστώσουμε ότι το αντικείμενό τους αφορά έργα αρμοδιότητας των Υπουργείων Υποδομών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας ή εποπτευόμενων Νομικών Προσώπων με χαρακτηριστικά καινοτομίας ή πολυπλοκότητας, με προϋπολογισμό μελέτης και κατασκευής άνω των € 200 εκ., τα οποία δεν έχουν ενταχθεί οριστικά και δεν αντιτίθενται στον σχεδιασμό της αναθέτουσας αρχής, και προάγουν την περιφερειακή ανάπτυξη ή την εθνική οικονομία.

Ποιος δικαιούται να υποβάλει Πρότυπη Πρόταση

Αναφορικά με το ποιος δικαιούται να υποβάλει Πρότυπη Πρόταση, ο κ. Σφηκάκης ανέφερε ότι ο προτείνων μπορεί να είναι κάθε οικονομικός φορέας ή ένωση φορέων, εφόσον δεν συντρέχει λόγος αποκλεισμού των παρ. 1 και 2 του άρθρου 73 και του άρθρου 74 του ν. 4412/2016 (Α΄ 147) ή των παρ. 4 και 5 του άρθρου 39 και του άρθρου 42 του ν. 4413/2016. Επιπλέον, πρέπει να διαθέτει επαρκή εμπειρία στον τομέα της υλοποίησης μεγάλων έργων υποδομών.

Τι περιλαμβάνει μία Πρότυπη Πρόταση

Το περιεχόμενο της Πρότυπης Πρότασης περιλαμβάνει:

  • Αναλυτική περιγραφή του αντικειμένου, τεκμηρίωση της σκοπιμότητας, εκτιμώμενη αξία της σύμβασης και της προτεινόμενης επένδυσης.
  • Εκθέσεις για τις απαιτούμενες αδειοδοτήσεις και την κατανομή κινδύνων.
  • Αναλυτικό χρονοδιάγραμμα.
  • Μελέτη κόστους – οφέλους του έργου.
  • Τρόπο χρηματοδότησης του έργου και κεφαλαιουχική δομή.
  • Περιγραφή Χρηματοοικονομικού μοντέλου ανάλογα με το αν το έργο, αφορά Παραχώρηση ή ΣΔΙΤ.
  • Προμελέτη του προτεινόμενου έργου.
  • Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
  • Πρόγραμμα εκπόνησης μελετών, τεχνική περιγραφή και έκθεση ως προς τις
    τεχνικές και λειτουργικές απαιτήσεις.
  • Επιλογή τύπου σύμβασης ανάμεσα στα τρία παρακάτω μοντέλα: Πρώτον, σύμβαση μελέτης και κατασκευής (α.50 ν. 4412/2016), Δεύτερον, σύμβαση παραχώρησης έργου (ν. 4413/2016) ή τρίτον, σύμβαση ΣΔΙΤ (ν. 3389/2005).
  • Δήλωση δωρεάν μεταβίβασης δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας σε σχέση με τα
    στοιχεία του φακέλου υποβολής της Πρότυπης Πρότασης.

Υποβολή και αξιολόγηση της Πρότυπης Πρότασης

Αναφορικά με την υποβολή της Πρότυπης Πρότασης, η σχετική διαδικασία προβλέπεται σε τακτή προθεσμία, με παράβολο 1ο/οο επί του προϋπολογισμού και υποβολή της μέσω ψηφιακής πλατφόρμας.

Κριτήρια αξιολόγησης

Τα κριτήρια αξιολόγησης εναρμονίζονται με τον ευρύτερο σχεδιασμό και αφορούν την κοινωνική / οικονομική ωφέλεια του έργου, τη βιωσιμότητα της επένδυσης, τη δυνατότητα χρηματοδότησης, την ωριμότητα έργου και το χρονοδιάγραμμα. Την απόφαση λαμβάνει, μετά από εισήγηση της Επιτροπής Αξιολόγησης των Πρότυπων Προτάσεων, ο αρμόδιος Υπουργός και η Κυβερνητική Επιτροπή Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας.

Διαδικασία ανάθεσης του έργου

Η ανάθεση του έργου προβλέπεται να γίνει σύμφωνα με το ν. 4412/2016 (δημόσια σύμβαση έργου) ή το ν. 4413/2016 (παραχώρηση έργου) ή 3389/2005 (ΣΔΙΤ). Εκτός εφαρμογής τίθενται οι διατάξεις: περί ανταγωνιστικού διαλόγου (άρθ. 30, 267 ν. 4412/2016), για τη διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση προκήρυξης (άρθ. 32, 269 ν. 4412/2016), για τη μη υποχρέωση δημοσίευσης προκήρυξης σύμβασης παραχώρησης (άρθ. 30 ν. 4413/2016), για τους όρους της διαδικασίας διαπραγμάτευσης (άρθ. 11 ν. 3389/2005). Επίσης, όλα τα έγγραφα του φακέλου της ΠΠ τίθενται στη διάθεση των υποψηφίων.

Δικαιώματα του Προτείνοντος

Ο Προτείνων δικαιούται επίσης αποζημίωση σε περίπτωση που δεν ανακηρυχθεί οριστικός ανάδοχος ή αποκλειστεί, για τα έξοδα προετοιμασίας της ΠΠ. Το ύψος της αποζημίωσης δηλώνεται από τον προτείνοντα με την υποβολή της Πρότυπης Πρότασης και φτάνει μέχρι το 3% του προϋπολογισμού του έργου. Την αποζημίωση καταβάλλει ο οριστικός ανάδοχος εκδίδοντας ισόποση εγγυητική επιστολή.

Επιπλέον, ο Προτείνων έχει και Δικαίωμα διεκδίκησης: Αν δεν είναι πρώτος στην κατάταξη, καλείται σε υποβολή βελτιωμένων προσφορών, μαζί με όσους άλλους προσφέροντες κατατάχθηκαν πάνω από αυτόν. Προσωρινός ανάδοχος πάντως, ανακηρύσσεται ο προσφέρων που υπέβαλε τελικά την καλύτερη βελτιωμένη προσφορά, είτε αυτός είναι ο Προτείνων είτε όχι.

Τα Υπέρ και τα Κατά των Πρότυπων Προτάσεων: Ένα χρήσιμο Debate

Στη συνέχεια ο κ. Σφηκάκης έθεσε στο πλαίσιο ενός πρωτότυπου Debate, τα Υπέρ και τα Κατά των Πρότυπων Προτάσεων με προτεραιότητα τη συμβατότητα με τις τρεις γενικές αρχές του ευρωπαϊκού δικαίου. Αυτές είναι: Διαφάνεια, Ίση μεταχείριση και μη διάκριση και Αρχή της ελευθερίας του ανταγωνισμού.

Τα Υπέρ είναι τα εξής:

  • Ο θεσμός της ΠΠ εναρμονίζεται με τις γενικές αρχές του ευρωπαϊκού δικαίου που διέπουν (και) την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων.
  • Οι ειδικότεροι όροι που σχετίζονται με την ΠΠ, όπως η συμμετοχή του Προτείνοντος, το δικαίωμα διεκδίκησης και το δικαίωμα αποζημίωσης, λαμβάνουν δημοσιότητα και είναι εκ των προτέρων γνωστοί σε όλους τους ενδιαφερόμενους που, ως εκ τούτου, διαγωνίζονται υπό τους ίδιους όρους.
  • Επιπροσθέτως, οι σημαντικά μακρότερες προθεσμίες του διαγωνισμού και η ελεύθερη πρόσβαση όλων των υποψηφίων στον πλήρη φάκελο της ΠΠ, διασφαλίζει την ίση πληροφόρηση και γνώση όλων των υποψηφίων σχετικά με το έργο.

Στα Κατά των Πρότυπων Προτάσεων, προσμετρώνται τα εξής:

  • Ο θεσμός της ΠΠ παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης, καθώς ο Προτείνων βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση ιδίως επειδή, σε αντίθεση με τους λοιπούς υποψηφίους, αν ο ίδιος δεν αναδειχθεί προσωρινός ανάδοχος του δίδεται σε κάθε περίπτωση το δικαίωμα διεκδίκησης με την υποβολή βελτιωμένης προσφοράς, ενώ, αντιθέτως, αν ο ίδιος αναδειχθεί προσωρινός ανάδοχος δεν απειλείται από τυχόν βελτιωμένες προσφορές των ανταγωνιστών του.
  • Επιπλέον, επειδή o ίδιος έχει επιμεληθεί την ωρίμανση του έργου και ως εκ τούτου, επωφελείται από τον μακρό χρόνο ενασχόλησης και την εις βάθος γνώση όλων των παραμέτρων του βασικού σχεδιασμού του έργου.

Η απόκλιση από τις διαδικασίες ανάθεσης του ν. 4412/2016

Ένα άλλο σημαντικό νομικό πρόβλημα, αφορά στην απόκλιση από τις διατάξεις των άρθ. 26 και 263 ν. 4412/2016 (και τις αντίστοιχες της οδηγίας 2014/24/ΕΕ), οι οποίες αναφέρονται στις διαδικασίες ανάθεσης στις οποίες μπορούν να προσφύγουν οι αναθέτουσες αρχές (ΑΑ). Οι συναφείς διατάξεις για τις παραχωρήσεις (άρθ. 29 ν. 4413/2016, άρθ. 30 της Οδηγίας), ορίζουν ότι οι ΑΑ μπορούν να οργανώνουν ελεύθερα τη διαδικασία που οδηγεί στην επιλογή παραχωρησιούχου.

Στα Υπέρ του νόμου είναι ότι οι διατάξεις των άρθ. 26 και 263 ν. 4412/2016 δεν πρέπει να ερμηνεύονται στενά, αφού για τις συμβάσεις έργων από Πρότυπες Προτάσεις πράγματι ακολουθείται μία από τις διαδικασίες ανάθεσης που προβλέπει ο νόμος (ανοικτή, κλειστή), με ορισμένες δευτερεύουσες και επιτρεπτές αποκλίσεις που αρμόζουν στη φύση των ΠΠ (π.χ. βελτιωμένες προσφορές). Άλλωστε, όπως τόνισε ο κ. Σφηκάκης, το άρθ. 26 οδ. 2014/24/ΕΕ αναφέρει ότι οι ΑΑ εφαρμόζουν τις εθνικές διαδικασίες, προσαρμοσμένες κατά τρόπο ώστε να είναι σύμφωνες με την οδηγία υπό την επιφύλαξη τήρησης των γενικών αρχών του ευρωπαϊκού δικαίου για τις οποίες έγινε λόγος παραπάνω. Για δε τις παραχωρήσεις, προδήλως δεν τίθεται ζήτημα.

Στα Κατά του νόμου, είναι:

  • Πρώτον ότι οι διατάξεις των άρθ. 26 και 263 ν. 4412/2016, αναφέρουν περιοριστικά τις διαδικασίες ανάθεσης στις οποίες μπορούν να προσφύγουν οι ΑΑ. Από αυτές τις αναφορές, σε συνδυασμό και με τις αιτιολογικές σκέψεις των οδηγιών, στις οποίες δεν υπάρχει καμία αναφορά στη δυνατότητα εκκίνησης μιας διαδικασίας ανάθεσης με πρωτοβουλία ιδιώτη οικονομικού φορέα, προκύπτει ότι οι ΠΠ δεν είναι συμβατές με το σύστημα του ν. 4412/2016 και των οδηγιών.
  • Δεύτερον, ότι τα άρθρα 44 έως 60 ν. 4412/2016 έχουν ειδικές ρυθμίσεις για το σχεδιασμό και την ωρίμανση των δημοσίων συμβάσεων έργων, στις οποίες οι ΠΠ δεν βρίσκουν έρεισμα, αλλά ούτε έχει εισαχθεί εξαίρεση στο ν. 4903/2022.

Η συμμετοχή του Προτείνοντος στην προετοιμασία του διαγωνισμού

Νομικά προβλήματα παρουσιάζει όμως, σύμφωνα με τον κ. Σφηκάκη και η συμμετοχή του Προτείνοντος στην προετοιμασία του διαγωνισμού.

Οι επίμαχες διατάξεις αφορούν το άρθ. 48 ν. 4412/2016 που υποχρεώνει την Αναθέτουσα Αρχή να λάβει μέτρα σε περίπτωση πρότερης συμμετοχής υποψηφίου στην προετοιμασία της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, ενώ το άρθ. 73§4(ε) εισάγει και σχετικό αυτοτελή λόγο αποκλεισμού. Τέτοιος λόγος αποκλεισμού δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο των λόγων αποκλεισμού του άρθ. 39§7 ν. 4413/2016 για τις παραχωρήσεις.

Στα νομικά επιχειρήματα Υπέρ των ΠΠ στο πλαίσιο συμμετοχής του Προτείνοντος στην προετοιμασία του διαγωνισμού προσμετρώνται:

  • Το γεγονός ότι η πρότερη συμμετοχή υποψηφίου στην προετοιμασία της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, δεν συνιστά αυτοδίκαιο λόγο αποκλεισμού ή ακυρότητας της διαδικασίας, αλλά, κατά ρητή διατύπωση, επιβάλλει τη λήψη κατάλληλων μέτρων, μάλιστα κατά το δυνατό λιγότερο παρεμβατικών.
  • Επιπλέον, τα μέτρα αυτά λαμβάνονται από τον ίδιο το ν. 4903/2022 για τις ΠΠ, που θεσπίζει όλες τις αναγκαίες εγγυήσεις για τη συμμετοχή του Προτείνοντος στη διαδικασία ανάθεσης, με διασφάλιση των αρχών της διαφάνειας, της ισότητας, της μη διάκρισης και του ελεύθερου ανταγωνισμού. Κατά μείζονα λόγο, τέτοιο ζήτημα δεν τίθεται για τις παραχωρήσεις.

Η αφόρητη στρέβλωση του ανταγωνισμού…

Στα αντίστοιχα νομικά επιχειρήματα Κατά προσμετρώνται:

  • Το γεγονός ότι η συμμετοχή του Προτείνοντος στην προετοιμασία της διαδικασίας σύναψης της σύμβασης έργου, για την ακρίβεια η κατάστρωση από τον ίδιο του περιεχομένου και του είδους της σύμβασης, σύμφωνα με την ΠΠ, συνιστά αφόρητη στρέβλωση του ανταγωνισμού, κατά τρόπο που δεν επιτρέπει την αποκατάσταση της απαιτούμενης ισορροπίας. Υπό την έννοια αυτή, η δυνατότητα υποβολής ΠΠ δεν βρίσκει έρεισμα στα διατάξεις του ν. 4412/2016 και της οδηγίας 2014/24/ΕΕ.

7 συν 1 κρίσιμα ερωτήματα

Σε συνέχεια των παραπάνω ο κ. Σφηκάκης, έθεσε τα ακόλουθα οκτώ κρίσιμα ερωτήματα:

  1. Αν ο Προτείνων τελικά δεν λάβει μέρος στον διαγωνισμό, έχει δικαίωμα αποζημίωσης;
  2. Η συμφωνία της ΑΑ με τον ανάδοχο να αποζημιωθεί ο Προτείνων, είναι γνήσια σύμβαση υπέρ τρίτου; (ΑΚ 410)
  3. Ποιες οι συνέπειες, αν ο ανάδοχος δεν καταβάλει την αποζημίωση (και η Ε/Ε αποδειχθεί άκυρη ή ατελέσφορη);
  4. Αν οι μελέτες του Προτείνοντος είναι ελαττωματικές, ποιες οι συνέπειες στο τρίγωνο ΑΑ – Ανάδοχος – Προτείνων;
  5. Αν ο διαγωνισμός ματαιωθεί αλλά στη συνέχεια επαναπροκηρυχθεί, έχει ο Προτείνων αξίωση αποζημίωσης;
  6. Η επαρκής εμπειρία στην υλοποίηση μεγάλων έργων, σε τί διαφέρει από την εμπειρία στην κατασκευή τους;
  7. Τι γίνεται αν η ΑΑ επιθυμεί συνδυασμό περισσοτέρων ΠΠ που υποβλήθηκαν για το ίδιο έργο και όχι επιλογή μίας;
  8. Αν απορριφθεί η Πρότυπη Πρόταση, αλλά αργότερα δημοπρατηθεί το έργο, διατηρεί ο Προτείνων δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας;

Για όλα τα παραπάνω, κατέληξε ο κ. Σφηκάκης, οι Πρότυπες Προτάσεις μπορεί να αποτελέσουν ένα σημαντικό εργαλείο. Θα πρέπει όμως να εξεταστούν κάποιες βελτιωτικές παρεμβάσεις στο νόμο κυρίως για να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα συμβατότητας με το ευρωπαϊκό δίκαιο, αλλά και για να μπορέσουν να διευκολύνουν μια διαδικασία που θα μπορεί να αντέξει στα ερωτήματα και του δικηγόρου του …διαβόλου!

Σημειώνεται ότι για τις Πρότυπες Προτάσεις, στο ίδιο πάνελ με τον Σφηκάκη, τοποθετήθηκε αναλυτικά ο Υφυπουργός Υποδομών Νίκος Ταχιάος και ο πρόεδρος του ΣΤΕΑΤ Γιώργος Συριανός. Από τη δική του πλευρά, ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Αυτοκινητοδρόμων Ελλάδας, Μάνος Βράϊλας, αναφέρθηκε αναλυτικά στα ασφαλή μέσα κοστολόγησης των έργων ΣΔΙΤ.