Τα «πράσινα» πλοία του προγράμματος ΣΔΙΤ μπορούν να κατασκευαστούν και στην Ελλάδα με πολλαπλά οφέλη
Το νέο καύσιμο μειωμένου θείου και οι συνεχείς αυξήσεις των εισιτηρίων, λόγω του αυξημένου κόστους της πράσινης μετάβασης, επιταχύνουν τις ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα) στην επιβατηγό ναυτιλία: Μέσα στους δύο προσεχείς μήνες, αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η μελέτη που εκπονεί το υπουργείο Ναυτιλίας αναφορικά με το πρόγραμμα ΣΔΙΤ ναυπήγησης πράσινων πλοίων, που θα χρησιμοποιούνται για τις άγονες γραμμές και θα χρηματοδοτηθούν εν μέρει από το Πρόγραμμα ΕΣΠΑ «Μεταφορές 2021-2027», ενώ το υπόλοιπο κόστος θα καλυφθεί από τις ακτοπλοϊκές εταιρείες.
Αναφερόμενος τις προάλλες στο πρόγραμμα σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που αφορά τη χρηματοδότηση για «πρασίνισμα» ή τη ναυπήγηση νέων πλοίων που δραστηριοποιούνται στις άγονες γραμμές, ο Χρήστος Στυλιανίδης, Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, δεν απέκλεισε η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση να αγγίξει τα 265 εκατομμύρια ευρώ, με παράλληλη επέκταση του συστήματος πολυετών συμβάσεων, που μέχρι σήμερα έφταναν τα 5 χρόνια, στα 20 προκειμένου να καταστεί βιώσιμη η ναυπήγηση πράσινων πλοίων για τις άγονες γραμμές.
Οι εταιρείες θα υποχρεούνται να δρομολογούν τα πλοία σε συγκεκριμένες άγονες γραμμές για τουλάχιστον 12 χρόνια και να τα συντηρούν. Ως ανταπόδοση, θα λαμβάνουν σταθερό μίσθωμα κάθε μήνα και απόδοση επένδυσης για την εκτέλεση των γραμμών. Ο στόχος του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής είναι να κατατεθούν όλες οι σχετικές αιτήσεις και να ολοκληρωθούν οι συμφωνίες μέχρι το τέλος του 2027.
Αν και οι εκπρόσωποι των μεγάλων ακτοπλοϊκών εταιρειών είχαν εκφράσει αρχικά τις αμφιβολίες τους αναφορικά με την επιτυχία της εφαρμογής του θεσμού ΣΔΙΤ και στην ναυτιλία, οι απαιτήσεις προσαρμογής του κλάδου στη νομοθεσίας “Fit for 55” φαίνεται ότι τις…έκαμψαν.
Σύμφωνα με σχετική έκθεση του ΙΟΒΕ, η οποία παρουσιάστηκε τις προάλλες σε εκδήλωση του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ), η εφαρμογή των νέων περιβαλλοντικών κανονισμών ενδέχεται να επιφέρει αύξηση του λειτουργικού κόστους των ακτοπλοϊκών κατά περίπου 320 εκατ. ευρώ έως το 2031! Ειδικότερα, εφαρμογή του κανονισμού FuelEU Maritime από 01/01/2025, υποχρεώνει τα πλοία της ακτοπλοΐας να καταναλώνουν καύσιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο, που είναι ακριβότερα από το κοινό μαζούτ.
Οι πιθανές συνέπειες αυτής της αύξησης του κόστους περιλαμβάνουν τη μείωση της συχνότητας των δρομολογίων και την αύξηση των τιμών των εισιτηρίων, με αποτέλεσμα τη μείωση της επιβατικής κίνησης κατά 10,4% το 2031.
3 – 4 δισ. ευρώ το κόστος της πράσινης μετάβασης της ακτοπλοΐας
Εξάλλου, σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη εκτίμηση, τα δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια που θα απαιτηθούν για το «πρασίνισμα» του ακτοπλοϊκού κλάδου και την ανάπτυξη των λιμενικών υποδομών θα ανέλθουν στα 2 δισ. ευρώ για το 2027-2028, ενώ συνολικά, σύμφωνα με εκτίμηση του διευθύνοντος συμβούλου της Attica Group Πάνου Δικαίου, συνολικό κόστος της πράσινης μετάβασης της ακτοπλοΐας θα κυμανθεί από 3 έως 4 δισ. ευρώ με την ανάγκη εύρεσης του συνόλου της χρηματοδότησης να είναι επιτατακτική.
Κάνοντας τους «λογαριασμούς» τους για έναν πιθανό εκσυγχρονισμό των επιβατηγών πλοίων, οι ακτοπλόοι έχουν διαπιστώσει εδώ και καιρό ότι από οικονομικής πλευράς είναι ασύμφορη, η προσαρμογή πολύ παλιών πλοίων της επιβατηγού ναυτιλίας προκειμένου να μπορούν να χρησιμοποιούν το νέο καύσιμο του μειωμένου θείου. Από την άλλη πλευρά, η ναυπήγηση νέων πλοίων εκτιμήθηκε σε ένα πολύ υψηλό κόστος το οποίο προφανώς δεν μπορούν να αναλάβουν οι ακτοπλοϊκές εταιρείες.
Με την υποστήριξη της Μονάδας ΣΔΙΤ του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, διαμορφώθηκε αρχικά το πρόγραμμα ΣΔΙΤ για τα πλοία της άγονης γραμμής, τα οποία φαίνεται ότι είναι εφικτό να κατασκευαστούν και στην Ελλάδα. Ο Πάνος Ξενοκώστας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ONEX, δηλώνει ότι «είμαστε έτοιμοι» για αυτό το ενδεχόμενο. Και φυσικά, αν καταστεί δυνατή και η μερική χρηματοδότηση των ελληνικών ναυπηγείων από ευρωπαϊκούς πόρους, το συγκεκριμένο πρόγραμμα ΣΔΙΤ θα έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη.
Σημειώνεται επίσης ότι η συνολική συμβολή της επιβατηγού ναυτιλίας εκτιμάται σε 5,4% του ΑΕΠ το 2023 (11,8 δισ. ευρώ) με το 62,7% της επίδρασης της επιβατηγού ναυτιλίας στο ΑΕΠ (7,4 δισ. ευρώ) να προέρχεται από τη στήριξη του τουρισμού και της παραγωγής στα νησιά της χώρας σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ.