Η τεχνογνωσία, η διαθεσιμότητα πόρων και η «εντοπιότητα» σημαντικά ατού των μικρότερων εταιρειών
Σημαντική συνεισφορά στα έργα ΣΔΙΤ μπορεί να έχουν και οι μικρότερες κατασκευαστικές εταιρείες, τόνισαν από το βήμα του 5ου ΣΔΙΤ FORUM οι εκπρόσωποι των ΠΕΔΜΕΔΕ, ΣΑΤΕ και ΠΕΣΕΔΕ για να προσθέσουν ότι η τεχνογνωσία, η διαθεσιμότητα πόρων και η «εντοπιότητα» αποτελούν σημαντικά ατού των μικρότερων εταιρειών.
Ειδικότερα, σε σχετικό με το θέμα πάνελ του συνεδρίου, κατέθεσαν επίκαιρες προτάσεις και απόψεις ο κ. Χριστόφορος Κωνσταντινίδης, Αντιπρόεδρος Τάξεων 5η-7η ΣΑΤΕ – Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιριών, ο κ. Κωνσταντίνος Γκολιόπουλος, Πρόεδρος ΠΕΔΜΕΔΕ – Πανελλήνια Ένωση Διπλωματούχων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων και η κα. Μαρία Τσιομπάνου, Πρόεδρος ΠΕΣΕΔΕ – Πανελλήνια Ένωση Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων. Εκτεταμένη εξάλλου αναφορά, έγινε και στο πρόβλημα του ανθρώπινου δυναμικού που αντιμετωπίζει ο κατασκευαστικός κλάδος συνολικότερα και προτάθηκαν εναλλακτικές λύσεις.
Κοινή διαπίστωση των εκπροσώπων των φορέων ήταν ότι ενώ οι μικρομεσαίες εταιρείες του κλάδου στην πραγματικότητα έχουν τις δυνατότητες να συμμετάσχουν στα έργα ΣΔΙΤ, τελικά αποκλείονται από απαγορευτικά προαπαιτούμενα στην προκήρυξη των έργων. Ως αποτέλεσμα του σημερινού μοντέλου με το οποίο γίνεται η προκήρυξη των έργων ΣΔΙΤ, σχεδόν το 95% των ελληνικών εργοληπτικών εταιρειών που απασχολούν και την συντριπτική πλειοψηφία, τεχνικών, μηχανικών και άλλων εργαζομένων του κλάδου αποκλείεται.
Για το λόγο αυτό, οι επικεφαλής των φορέων πρότειναν να αλλάξει το μοντέλο προκήρυξης των έργων ΣΔΙΤ, έτσι ώστε να μπορούν μέσω υπεργολαβιών να αναλαμβάνουν και οι μικρότεροι «παίκτες» της αγοράς κομμάτι από την μεγάλη «πίτα» των ΣΔΙΤ. Ειδικότερα:
Χριστόφορος Κωνσταντινίδης, Αντιπρόεδρος Τάξεων 5η-7η ΣΑΤΕ: Προς όφελος της Πολιτείας η συμμετοχή και μικρότερων εταιρειών στις ΣΔΙΤ
Ο κ. Χριστόφορος Κωνσταντινίδης, Αντιπρόεδρος Τάξεων 5η-7η του ΣΑΤΕ (Πανελλήνιος Σύνδεσμος Τεχνικών Εταιριών), επεσήμανε ότι τα έργα ΣΔΙΤ αποτελούν πλέον το πιο σημαντικό ίσως κομμάτι του παζλ που συνθέτει τις υποδομές της χώρας. Στην παρούσα φάση, οι μεγάλες εταιρείες αποτελούν τους κύριους αντισυμβαλλόμενους των ΣΔΙΤ, ενώ για τις υπόλοιπες εταιρείες, τα έργα ΣΔΙΤ αποτελούν μεγάλη πρόκληση καθώς απαιτούν χρηματοδότηση και συγκεκριμένες προϋποθέσεις εταιρικής διακυβέρνησης.
Παρόλα αυτά υπάρχουν πολλές δυνατότητες ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας που μπορούν να αξιοποιήσουν το σύνολο των τεχνικών εταιρειών της χώρας.
Για παράδειγμα, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Κωνσταντινίδης η στρατηγική της συμμετοχής μικρότερων εταιρειών σε κοινοπραξίες για την ανάληψη έργων ΣΔΙΤ είναι επιτυχής, καθώς επιμερίζεται το επιχειρηματικό ρίσκο, και δημιουργούνται συνέργειες για την ολοκλήρωση των έργων.
Επίσης, ένα μεγάλο ατού που έχουν οι μικρότερες εργοληπτικές εταιρείες είναι η διαθεσιμότητα παραγωγικών πόρων. Όπως εξήγησε ο αντιπρόεδρος του ΣΑΤΕ, « στην παρούσα κατάσταση της αγοράς, οι μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι επιτελούν τον ρόλο της διαχείρισης των έργων υποδομής, αναλαμβάνοντας ένα τεράστιο όγκο έργων, ενδεχομένως και πέρα από το όριο των παραγωγικών τους δυνατοτήτων τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό, όσο και σε τεχνογνωσία».
Για το λόγο αυτό, η δεδομένη τεχνογνωσία ορισμένων μικρότερων εταιρειών σε συνδυασμό με την διαθεσιμότητα πόρων και την σε πολλές περιπτώσεις «εντοπιότητα» που διαθέτουν, αποτελούν πλεονεκτήματα. Και σίγουρα, παρά τα εμπόδια που υπάρχουν, είναι προς το συμφέρον της πολιτείας να διευκολύνει τη συμμετοχή στις ΣΔΙΤ και των μικρότερων εταιρειών.
Κωνσταντίνος Γκολιόπουλος: Δεν είμαστε εναντίον των ΣΔΙΤ. Να λυθεί νομοθετικά ο τρόπος εμπλοκής και των μικρότερων εταιρειών
«Δεν είμαστε εναντίον των ΣΔΙΤ», ανάφερε χαρακτηριστικά ο κ. Κωνσταντίνος Γκολιόπουλος, Πρόεδρος της ΠΕΔΜΕΔΕ (Πανελλήνια Ένωση Διπλωματούχων Μηχανικών Εργοληπτών Δημοσίων Έργων) στο ίδιο πάνελ. Για να διευκρινίσει, ότι είναι θετικό το γεγονός ότι οι ΣΔΙΤ μοχλεύουν ιδιωτικά κεφάλαια, ενώ μέρος της δαπάνης καλύπτεται και από δημόσια κεφάλαια. Το πρόβλημα εντοπίζεται στον τρόπο κατά τον οποίο γίνεται η διαχείρισή τους και στο μοντέλο με βάση το οποίο προκηρύσσονται τα έργα.
Το μέγεθος των έργων είναι το πρώτο ζήτημα: Ότι δηλαδή θεωρούνται «μικρές» ακόμα και κάποιες εταιρείες της 6ης τάξης με κεφαλαιοποίηση 50-60 εκατ. ευρώ. «Γιατί αυτές οι εταιρείες να θεωρούνται μικρές και να μην μπορούν να αναλάβουν και να εκτελέσουν έργα μορφής ΣΔΙΤ;» αναρωτήθηκε ο πρόεδρος της ΠΕΔΜΕΔΕ και έδωσε στη συνέχεια το παρακάτω χαρακτηριστικό παράδειγμα:
Το παράδειγμα των σχολείων
Έστω ότι έχουμε ένα έργο όπως τα 17 σχολεία της Κεντρικής Μακεδονίας με προϋπολογισμό της τάξης των 200 εκατ. Αν διαιρεθεί ο προϋπολογισμός, προκύπτει ότι κάθε σχολείο κοστίζει 12-15 εκατ. ευρώ. Τέτοια έργα εκτελούνται καθημερινά από πληθώρα ελληνικών τεχνικών εταιρειών. Είναι λοιπόν υπερβολή προκειμένου να αναλάβουν ένα έργο ΣΔΙΤ αυτής της κατηγορίας εταιρείες 6ης τάξης να πρέπει να σχηματιστεί κοινοπραξία από πέντε και έξι εταιρείες.
Με αυτόν τον τρόπο αποκλείεται από τα έργα ΣΔΙΤ σχεδόν το 95% των ελληνικών εργοληπτικών εταιρειών που απασχολούν όμως και την συντριπτική πλειοψηφία, τεχνικών, μηχανικών και άλλων εργαζομένων του κλάδου. Αν σκεφτεί κανείς ότι ο αριθμός των τεχνικών εταιρειών στην Ελλάδα πλησιάζει συνολικά τις 3.500 και ότι πάνω από 1500 από αυτές θα μπορούσαν να είναι εντός πλαισίου ΣΔΙΤ, αντιλαμβάνεται το μέγεθος του προβλήματος.
Μόνον στις 1.500 εταιρείες που προσπαθούν να δραστηριοποιηθούν γύρω από τις ΣΔΙΤ απασχολείται τεχνικό προσωπικό της τάξης των 50.000 ατόμων. Κι όλα αυτά, σε μία περίοδο που οι ελλείψεις της αγοράς σε εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό αυξάνονται κατακόρυφα.
Επιπλέον, δεν ωφελείται ο ανταγωνισμός, καθώς σε όλα τα έργα ΣΔΙΤ συμμετέχουν τελικά οι ίδιες πάντα εταιρείες. Για τους λόγους αυτούς, σύμφωνα με την εκτίμηση του προέδρου της ΠΕΔΜΕΔΕ, θα πρέπει να βρεθεί ο τρόπος εμπλοκής και του προσωπικού αυτού στα έργα ΣΔΙΤ, μέσα από την θεσμοθέτηση συμμετοχής περισσότερων εταιρειών σε αυτά.
Μαρία Τσιομπάνου: «Είναι τελικά οι ΣΔΙΤ εργαλείο ανάπτυξης;»
Σε αντίστοιχο πνεύμα, η Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Συνδέσμων Εργοληπτών Δημοσίων Έργων κα Μαρία Τσιομπάνου, εξέφρασε τον προβληματισμό της για την «γεωμετρική αύξηση των δημοσίων συμβάσεων με ΣΔΙΤ» που ουσιαστικά αφήνουν έξω, όπως είπε, το 95% των επιχειρήσεων του κλάδου, για το πολύ μεγάλο κόστος κατασκευής – πάνω από το διπλάσιο κόστος σε σύγκριση με μία κλασική δημόσια σύμβαση, αλλά και τη διαμόρφωση συνθηκών αθέμιτου ανταγωνισμού λόγω του αποκλεισμού συμμετοχής των μικρότερων επιχειρήσεων. Διερωτήθηκε αν είναι οι δημόσιες συμβάσεις με ΣΔΙΤ εργαλείο ανάπτυξης ή αφορούν μόνο ελάχιστες επιχειρήσεις, δεσμεύοντας υψηλούς οικονομικούς πόρους για τα επόμενα χρόνια και εστίασε στην ανάγκη επιλογής της μεθόδου ΣΔΙΤ αφού προηγηθεί συγκριτική ανάλυση εναλλακτικών λύσεων, όπως με τη χρήση του δείκτη σύγκρισης του δημόσιου τομέα (Public Sector Comparator), που συστήνεται και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η ανάγκη Εταιρείας Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών έργων και Μελετών
Η Πρόεδρος της ΠΕΣΕΔΕ έθεσε και το κρίσιμο ζήτημα της εφαρμογής των συντελεστών αναθεώρησης στις δημόσιες συμβάσεις και την ολιγωρία της Κυβέρνησης και του Υπουργείου στην ολοκλήρωση των απαραίτητων διαδικασιών για την λειτουργία της Εταιρείας Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών έργων και Μελετών, στην οποία συμφώνησαν οι εκπρόσωποι και των άλλων κατασκευαστικών φορέων. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε, «η εφαρμογή των αναθεωρήσεων έχει να κάνει με την βιωσιμότητα όλων των εργοληπτικών επιχειρήσεων, η δε λειτουργία της Εταιρίας θα φέρει, επιτέλους, όλο το σύστημα της παραγωγής δημοσίων έργων στην σύγχρονη εποχή».
