Γιατί πρέπει να διπλασιαστούν και πώς θα προλάβουν τις προθεσμίες του Ταμείου Ανάκαμψης τα αρδευτικά έργα με ΣΔΙΤ
Τους λόγους για τους οποίους το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης πίστεψε στα αρδευτικά έργα με ΣΔΙΤ, εξήγησε τις προάλλες ο κ. Δημήτρης Παπαγιαννίδης, σε ομιλία του στο 5ο ΣΔΙΤ FORUM. Για να προσθέσει ότι «Αν και στην αρχή ελάχιστοι πίστευαν ότι θα προχωρήσει η πρωτοβουλία των ΣΔΙΤ, διαψεύστηκαν στη συνέχεια». Επεσήμανε ότι τα αρδευτικά έργα έχουν μεγάλη περιβαλλοντική ωφέλεια και εξέφρασε την άποψη ότι ο αριθμός των έργων της συγκεκριμένης κατηγορίας, πρέπει να διπλασιαστεί.
Αναφορικά με τον «αγώνα δρόμου» προκειμένου τα πέντε αρδευτικά έργα του Προγράμματος ΥΔΩΡ 2.0, που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, να προλάβουν να συμβασιοποιηθούν εντός του πρώτου τριμήνου του 2025, ο κ. Παπαγιαννίδης δήλωσε αισιόδοξος και διευκρίνισε ότι προκειμένου να διασφαλιστεί η χρηματοδότηση του Ταμείου, τα έργα έχουν επιμεριστεί σε δύο φάσεις. Από αυτές, η πρώτη περίοδος θα ολοκληρωθεί εντός των πιεστικών προθεσμιών και η δεύτερη μέσα στους 36 μήνες που προβλέπει η σύμβαση ΣΔΙΤ.
Για το έκτο έργο του ΥΔΩΡ 2.0, το αρδευτικό σύστημα Αλμωπαίου Πέλλας, για το οποίο δεν υπήρξαν προσφορές από τις εταιρείες, προέκυψε ότι θα επαναδημοπρατηθεί στις αρχές του 2025 σύμφωνα με τον κ. Παπαγιαννίδη, ενώ σχετική αναφορά στο έργο έγινε στο ίδιο συνέδριο από τον Αναπληρωτή Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκο Παπαθανάση και τον Διευθυντή της Μονάδας ΣΔΙΤ Νίκο Σέργη.
Ο Γενικός Γραμματέας Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών αναφέρθηκε επίσης και στον σημαντικό ρόλο των συμβούλων των έργων, καθώς επίσης στην επιτυχημένη συνεργασία με τη Μονάδα ΣΔΙΤ και το Ταμείο Ανάκαμψης. Σύμφωνα με τον ίδιο «με τα έργα ΣΔΙΤ του προγράμματος ΥΔΩΡ 2.0, σε βάθος χρόνου 25 ετών με δαπάνες του αναδόχου και όχι των αγροτών εξασφαλίζεται η υλοποίηση και η άριστη λειτουργία των αρδευτικών έργων».
Τα έργα και ο εσωτερικός βαθμός απόδοσης
Συνολικά, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων υλοποιεί 5+1 μεγάλα αρδευτικά έργα, τα οποία είναι ενταγμένα στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μέσω πέντε διαγωνιστικών διαδικασιών. Ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 534.500.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ (Πληρωμές διαθεσιμότητας σε καθαρή παρούσα αξία) με παράλληλη χρηματοδότηση από το ΤΑΑ ύψους 157.377.407,40 ευρώ. Η συμβατική διάρκεια των έργων είναι 25 έτη, περιλαμβανομένου του χρόνου μελέτης-κατασκευής, δοκιμών και λειτουργίας ενώ οι διαγωνισμοί διεξήχθησαν με τη διαδικασία του Ανταγωνιστικού Διαλόγου.
Η αποπληρωμή γίνεται μέσω πληρωμών διαθεσιμότητας που υπολογίζεται ως η ετήσια πληρωμή που απαιτείται προκειμένου ο Επενδυτής να καλύψει τα λειτουργικά και χρηματοοικονομικά κόστη του έργου και να φέρει ένα εύλογο κέρδος από την επιχειρηματική αυτή δραστηριότητα. Ο εσωτερικός βαθμός απόδοσης του έργου: targeted IRR περίπου 10%.
Τα έξι έργα και στο στάδιο που βρίσκονται
Τα έργα του Προγράμματος ΥΔΩΡ 2.0 είναι τα εξής:
- Εκσυγχρονισμός δικτύων άρδευσης ΤΟΕΒ Ταυρωπού
- Φράγμα Μιναγιώτικο και δίκτυο άρδευσης
- Έργα μεταφοράς νερού από Ποταμό Νέστο στην πεδιάδα της Ξάνθης
- Λιμνοδεξαμενή Χοχλακίων και δίκτυο προσαγωγών μεταφοράς νερού σε
υφιστάμενο δίκτυο άρδευσης – Φράγμα και Δίκτυο Αγ Ιωάννη και δίκτυο άρδευσης - Αρδευτικό δίκτυο Υπέρεια – Ορφανά Καρδίτσας
- Αρδευτικό δίκτυο Αλμωπαίου
Μέχρι στιγμής, έχουν ολοκληρωθεί η Α΄ Φάση και η Β.Ι Φάση των διαγωνισμών, για το σύνολο των Έργων, καθώς και ο Ανταγωνιστικός διάλογος και αναμένεται σύντομα η ολοκλήρωση της Τελικής Β.ΙΙ Φάσης, που αφορά στην Πρόσκληση Υποβολής Δεσμευτικών Προσφορών (ΠΥΔΠ). Επιπλέον, έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία υποβολής δεσμευτικών προσφορών από τους υποψηφίους αναδόχους, βάση της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής προσφορών του κάθε έργου.
Σε προχωρημένο εξάλλου στάδιο βρίσκεται η πορεία υλοποίησης των αρδευτικών έργων ΣΔΙΤ, καθώς και του έργου της Τεχνικής Βοήθειας.
Το who is who των αρδευτικών έργων
Στη συνέχεια ο κ. Παπαγιαννίδης παρουσίασε συνοπτικά τα αντικείμενα των έξι έργων του ΥΔΩΡ 2.0
ΥΔΩΡ 2.0: Εκσυγχρονισμός δικτύων άρδευσης ΤΟΕΒ Ταυρωπού
Αρδευόμενη έκταση: 115.000 στρεμμάτων
Περιλαμβάνει:
- Δίκτυα διανομής : κεντρικό προσαγωγό και πρωτεύον
- Δευτερεύον αρδευτικό δίκτυο
- Τριτεύον δίκτυο
- Η/Μ εγκαταστάσεις
- Βελτίωση / Αναβάθμιση των έργων Υδροληψίας
ΥΔΩΡ 2.0: Φράγμα Μιναγιώτικο και δίκτυο άρδευσης
Αρδευόμενη έκταση: 35.000 στρεμμάτων
Περιλαμβάνει:
- Την κατασκευή φράγματος ύψους 49 μ. και συνολικού όγκου περίπου 10,9 εκατ. κ.μ.
- Τα συνοδά της έργα προσαγωγής νερού και μεταφοράς στις αρδευόμενες εκτάσεις, αντλιοστάσια
- Την κατασκευή συνοδών έργων οδοποιίας
- Την εγκατάσταση έξυπνων αρδευτικών συστημάτων
ΥΔΩΡ 2.0: Έργα μεταφοράς νερού από Ποταμό Νέστο στην πεδιάδα της Ξάνθης
Αρδευόμενη έκταση: 56.000 στρεμμάτων
Περιλαμβάνει:
- Κύρια έργα μεταφοράς νερού από το φράγμα Τοξοτών Νέστου
- Έργα μεταφοράς και διανομής νερού στην περιοχή Α2 της ανατολικής πεδιάδας της Ξάνθης,
- Την εγκατάσταση έξυπνων αρδευτικών συστημάτων
ΥΔΩΡ 2.0: Λιμνοδεξαμενή Χοχλακίων Δ. Σητείας και δίκτυο μεταφοράς νερού
Αρδευόμενη έκταση: 6.000 στρεμμάτων
Περιλαμβάνει:
- Την κατασκευή χωμάτινης Λιμνοδεξαμενής στα Χοχλάκια συνολικού όγκου περίπου 825.000 κ.μ.
- Τα συνοδά της έργα προσαγωγής νερού και μεταφοράς στις αρδευόμενες εκτάσεις, αντλιοστάσια
- Βελτιωτικές εργασίες στο δίκτυο διανομής
- Εγκατάσταση έξυπνων αρδευτικών συστημάτων
ΥΔΩΡ 2.0: Φράγμα και αρδευτικό δίκτυο Αγ. Ιωάννη Δήμου Ιεράπετρας
Αρδευόμενη έκταση: 7.500 στρεμμάτων
Περιλαμβάνει:
- Την κατασκευή φράγματος Αγ. Ιωάννη – Ιεράπετρας ύψους 52 μ. και συνολικού όγκου περίπου 1,7 εκατ. κ.μ.
- Τα συνοδά της έργα προσαγωγής νερού και μεταφοράς στις αρδευόμενες εκτάσεις, αντλιοστάσια
- Την κατασκευή του δικτύου διανομής
- Την εγκατάσταση έξυπνων αρδευτικών συστημάτων
ΥΔΩΡ 2.0: Αρδευτικό δίκτυο Υπέρεια – Ορφανά Καρδίτσας
Αρδευόμενη έκταση: 67.800 στρεμμάτων
Περιλαμβάνει:
- Υλοποίηση έντεκα (11) αυτόνομων αρδευτικών δικτύων τα οποία θα περιλαμβάνουν τις υφιστάμενες γεωτρήσεις
- Έργα τα έργα μεταφοράς (δίκτυα προσαγωγών από τις γεωτρήσεις στις δεξαμενές), τις δεξαμενές αναρρύθμισης και τα αντλιοστάσια
- Έργα διανομής του νερού (πρωτεύον και δευτερεύον δίκτυο)
- Την εγκατάσταση έξυπνων αρδευτικών συστημάτων
ΥΔΩΡ 2.0: Αρδευτικό δίκτυο Αλμωπαίου Π.Ε. Πέλλας
Αρδευόμενη έκταση: 122.000 στρεμμάτων
Περιλαμβάνει:
- Υλοποίηση έντεκα (11) αυτόνομων αρδευτικών δικτύων τα οποία θα τροφοδοτούνται μέχρι την κατασκευή από τις υφιστάμενες δημοτικές γεωτρήσεις
- Τα δίκτυα προσαγωγής από το φράγμα έως τις δεξαμενές ημερήσιας αναρρύθμισης
- Έργα τα έργα μεταφοράς (δίκτυα προσαγωγών από τις γεωτρήσεις στις δεξαμενές), τις δεξαμενές αναρρύθμισης και τα αντλιοστάσια
- Έργα διανομής του νερού (πρωτεύον και δευτερεύον δίκτυο)
- Την εγκατάσταση έξυπνων αρδευτικών συστημάτων
Οι στόχοι
Στόχος των έργων του προγράμματος ΥΔΩΡ 2 είναι μεταξύ άλλων «Η αύξηση του αγροτικού εισοδήματος με την παροχή νέων ποσοτήτων νερού, η ορθολογικότερη χρήση του νερού με την μείωση των απωλειών και την εισαγωγή προηγμένων αρδευτικών συστημάτων, οι νέες πρακτικές για την αύξηση της αποδοτικότητας των καλλιεργειών, η κατάργηση των υφιστάμενων γεωτρήσεων και την μείωση των εκπομπών αερίων με τη στροφή σε πιο φυσικά προς το περιβάλλον μέσα προμήθειας και διανομής νερού και η εναρμόνιση με την Ευρωπαϊκή ΠΡΑΣΙΝΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ, για να γίνει η Ελλάδα κλιματικά ουδέτερη έως το 2050».
Γιατί είναι καλό να αυξηθούν τα αρδευτικά ΣΔΙΤ
Όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο κ. Παπαγιαννίδης, αναφερόμενος στην περιβαλλοντική ωφέλεια των αρδευτικών έργων: «Προσωπικά κι ενώ είμαι διαχρονικός υποστηρικτής των μεγάλων φραγμάτων, πιστεύω ότι τα αρδευτικά έργα πρέπει να διπλασιαστούν γιατί είναι πολύ χρήσιμα. Ως χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφέρω τη δημιουργία των τεχνητών λιμνών Πλαστήρα, Κερκίνης, Δόξας Φενεού και Μπραμιανών Λασιθίου, που από έργα παραγωγής ενέργειας και εγγειοβελτιωτικών, αποτελούν σήμερα σημαντικούς υδροβιότοπους με αξιόλογα οικοσυστήματα χλωρίδας και πανίδας που δημιούργησε η παρουσία του νερού, στο σημείο που η περιβαλλοντική τους ωφέλεια να υπερκαλύπτει και μην ξεχωρίζει ο αρχικός σκοπός υλοποίησης».
