Η Ελλάδα πρωτοπορεί στις ΣΔΙΤ διεθνώς – Πώς διέσωσε τη συντριπτική πλειοψηφία των έργων ΣΔΙΤ εν μέσω ενεργειακής κρίσης
Τριπλάσιο είναι το ελληνικό χαρτοφυλάκιο των έργων ΣΔΙΤ σε σχέση με έξι χρόνια πριν, ανέφερε ο κ. Νίκος Σέργης, Διευθυντής της Μονάδας Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών στο 5ο ΣΔΙΤ FORUM, παρουσιάζοντας αναλυτικά τον σημερινό Χάρτη των έργων ΣΔΙΤ στη χώρα μας.
Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, η Ελλάδα κατατάσσεται στον τομέα των ΣΔΙΤ στην 5η θέση μετά από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αγγλία και την Ιταλία, οι οποίες αυτή τη στιγμή έχουν ένα πολύ μεγάλο χαρτοφυλάκιο έργων. Επιπλέον, σύμφωνα με την σχετική πρόσφατη Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, η Ελλάδα πρωτοπορεί, καθώς είναι η 2η χώρα με τις καλύτερες επιδόσεις στα ΣΔΙΤ διεθνώς. Τα κριτήρια που λήφθηκαν υπόψιν στην Έκθεση είναι: η διασφάλιση του υγιούς ανταγωνισμού, η οικονομική αποδοτικότητα των έργων, η διαφάνεια της διαγωνιστικής διαδικασίας και η αξιοποίηση καινοτόμων τρόπων χρηματοδότησης των έργων με συμμετοχή των Ευρωπαϊκών Τραπεζών ΕΤΕπ – EBRD και μίξη ευρωπαϊκών και ιδιωτικών πόρων.
Η επιλογή διάσωσης των έργων εν μέσω ενεργειακής κρίσης
Αναφερόμενος στο ευρωπαϊκό περιβάλλον των ΣΔΙΤ, ο κ. Σέργης, ανέφερε ότι η μεγάλη πλειοψηφία των συμβάσεων αφορούν έργα κοινωνικών υποδομών που αποπληρώνονται με πληρωμές διαθεσιμότητας. Κληθείς να σχολιάσει πώς αντέδρασαν άλλες ευρωπαϊκές χώρες διαπιστώνοντας τις επιπτώσεις στα κοστολόγια των έργων ΣΔΙΤ από την ενεργειακή κρίση, επεσήμανε ότι ορισμένες χώρες αποφάσισαν να ακυρώσουν κάποια έργα και να τα επαναπροκηρύξουν σε πιο «καθαρό» από απρόβλεπτες επιπτώσεις στους συντελεστές κόστους των έργων, τοπίο. Η Ελλάδα ήταν στην ομάδα των χωρών που αποφάσισαν να προχωρήσουν τα έργα και έδωσε μεγάλο αγώνα καταφέρνοντας τελικά να διασώσει τη συντριπτική πλειοψηφία των έργων.
Μέχρι που μπορεί να φτάσουν οι πληρωμές διαθεσιμότητας
Ειδικά για το δημοσιονομικό θέμα, ο Διευθυντής της Μονάδας ΣΔΙΤ επεσήμανε ότι όλα τα ελληνικά έργα ΣΔΙΤ έχουν ελεγχθεί και ταξινομηθεί από την ΕΛΣΤΑΤ και τη EUROSTAT, εκτός γενικής κυβέρνησης χάριν στην καλή κατανομή ρίσκου μεταξύ του Δημοσίου και των αναδόχων, κατά πλήρη συνέπεια με τους κανόνες ESA 2010. Επομένως δεν προσμετρώνται στο δημόσιο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος. Δεδομένου ότι ως χρηματοοικονομικό εργαλείο ο θεσμός ΣΔΙΤ είναι πολύ χρήσιμος για τη χώρα μας, υπήρξε το 2022 συλλογική απόφαση στο πλαίσιο της Διϋπουργικής Επιτροπής για τις ΣΔΙΤ, να οριστεί ως όριο το οποίο δεν θα μπορούν να υπερβούν οι πληρωμές διαθεσιμότητας των έργων, το 0,25% του ΑΕΠ της
προηγούμενης χρονιάς. Έτσι διασφαλίζεται η βιωσιμότητα του θεσμού μέσα στο πλαίσιο των δημοσιονομικών δυνατοτήτων της χώρας. Κατά την εκτίμηση του κ. Σέργη, οι αμοιβές διαθεσιμότητας θα κινούνται εφεξής στα επίπεδα των 700-800 εκ. ευρώ το χρόνο,.
Σε άλλη εξάλλου ερώτηση, αναφορικά με την λειτουργικότητα του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου στη χώρα μας για τις ΣΔΙΤ που ξεκίνησε να εφαρμόζεται περίπου από το 2005, ο κ. Σέργης απάντησε ότι δεν έχουν υπάρξει προβλήματα και ότι έχει αποδειχθεί συνολικότερα ένα λειτουργικό πλαίσιο.
Ο Χάρτης των έργων ΣΔΙΤ
Στο πλαίσιο εξάλλου αναλυτικής παρουσίασης του σημερινού Χάρτη των έργων ΣΔΙΤ, ο κ. Σέργης υπενθύμισε ότι αυτά χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: α) τα ανταποδοτικά που η πληρωμή τους γίνεται μέσω εμπορικής εκμετάλλευσης και β) αυτά των κοινωνικών υποδομών που η πληρωμή τους γίνεται απευθείας από το δημόσιο τομέα με πληρωμές διαθεσιμότητας.
Οι 23 συμβάσεις ΣΔΙΤ που έχουν γίνει μέχρι σήμερα στη χώρα συνολικού προϋπολογισμού 2,6 δισ. ευρώ, περιλαμβάνουν έργα που είτε έχουν υλοποιηθεί είτε έργα που πρόκειται να υλοποιηθούν στους ακόλουθους τομείς: Διαχείρισης απορριμμάτων, αυτοκινητοδρόμους, μαρίνες, έργα του ΟΑΣΑ, σχολικές μονάδες σε Αττικής και Κεντρική Μακεδονία, Μετρό Θεσσαλονίκης και ευρυζωνικά δίκτυα.
Συνολικά, από τα συνολικά 40 έργα ΣΔΙΤ που είναι σε εξέλιξη, το 30% των διαγωνισμών, δηλαδή 20 έργα, βρίσκεται στο στάδιο του ανταγωνιστικού διαλόγου. Εννέα έργα έχουν προχωρήσει στη φάση των δεσμευτικών προσφορών, ενώ πέντε βρίσκονται στο στάδιο προετοιμασίας της διαγωνιστικής διαδικασίας. Επιπλέον, τέσσερα έργα είναι στη φάση υποβολής δεσμευτικών προσφορών και δύο στη διαδικασία εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Αν σε αυτά προστεθούν και τα έργα που έχουν συμβασιοποιηθεί από το 2006 έως σήμερα, ο συνολικός αριθμός φτάνει τα 66έργα , με συνολικό προϋπολογισμό 16,5 δισ. ευρώ.
Δείτε εδώ την παρουσίαση του Χάρτη των έργων ΣΔΙΤ:
Οι κατηγορίες των έργων και η πίττα που καταλαμβάνουν
Στη συνέχεια ο κ. Σέργης παρουσίασε αναλυτικά τις επιμέρους κατηγορίες των έργων ΣΔΙΤ, τον προϋπολογισμό και το μερίδιο της πίττας που καταλαμβάνουν.
Οι υποδομές εκπαίδευσης, οι οποίες περιλαμβάνουν κυρίως τα έργα των φοιτητικών κατοικιών στα Πανεπιστήμια Κρήτης, Θεσσαλίας, στο Δημοκρίτειο, Δυτικής Μακεδονίας, Δυτικής Αττικής και στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, έχουν κόστος επένδυσης 800 εκ. ευρώ. Ανάμεσά τους, το έργο του Πανεπιστημίου Κρήτης που αναμένεται να συμβασιοποιηθεί μέχρι το τέλος του χρόνου. Ακολουθεί χρονικά το έργο του πανεπιστημίου Θεσσαλίας μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2025 και τα άλλα Αντίστοιχα προχωρούν και τα σχολεία. Μετά την υπογραφή του έργου ΣΔΙΤ της Κεντρικής Μακεδονίας προχωρούν και τα σχολικά κτίρια στους δήμους Χανίων, Ρόδου και Κοζάνης.
Οι υποδομές ύδρευσης και άρδευσης, περιλαμβάνουν τα έξι έργα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης (Προγράμματος ΥΔΩΡ 2) με συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και τρία του υπουργείου Υποδομών. Τα εννιά έργα έχουν συνολικό κόστος επένδυσης περίπου 1,6 δις ευρώ.
Οι Υποδομές Διαχείρισης Απορριμμάτων και Εξοικονόμησης Ενέργειας έχουν κόστος επένδυσης 550 εκ. ευρώ και περιλαμβάνουν την Μονάδα Διαχείρισης Αποβλήτων Δυτικής Θεσσαλονίκης , η οποία πλησιάζει στη σύμβαση, τις μονάδες της Ρόδου και Σαντορίνης που βρίσκονται σε φάση ανταγωνιστικού διαλόγου και τις δυο της Αττικής
Τα έργα οδικών και σιδηροδρομικών υποδομών έχουν κόστος επένδυσης 830 εκ. ευρώ, οι υποδομές Δικαστικών Μεγάρων, Αστυνομικών Διευθύνσεων και Καταστήματος Κράτησης, 700 εκ ευρώ, ενώ στην κατηγορία των υποδομών υγείας εισήλθε πρόσφατα το πρώτο έργο που θα πραγματοποιηθεί με ΣΔΙΤ και το οποίο είναι το Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης με πάνω από 400 κλίνες.
