Οι μέχρι σήμερα εμπειρίες από τα περιβαλλοντικά έργα ΣΔΙΤ από την πλευρά του επενδυτή και του τεχνικού συμβούλου, κατατέθηκαν στο πλαίσιο επίκαιρης συζήτησης στο πάνελ «Περιβαλλοντικά Έργα ΣΔΙΤ» που οργανώθηκε στο 4o ΣΔΙΤ Forum.
Στην ιδιαίτερα επίκαιρη συζήτηση έλαβαν μέρος οι κκ. Xαράλαμπος Χαραλαμπίδης, Διευθυντής Ανάπτυξης της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, ο κ. Ιωάννης Φραντζής, Σύμβουλος περιβαλλοντικών έργων της «Ι.Φραντζής και Συνεργάτες ΕΠΕ» και ο κ. Γιώργος Ηλιόπουλος, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Αποβλήτων – ΕΕΣΔΑ. Τη συζήτηση συντόνισε ο κ. Ηλίας Παλιαλέξης, Δημοσιογράφος του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων.
X.Χαραλαμπίδης: Ξεκάθαρη και σύντομη η διαγωνιστική διαδικασία
Αναφερόμενος στη διαγωνιστική διαδικασία στο πλαίσιο του θεσμού ΣΔΙΤ, ο κ. Χαράλαμπος Χαραλαμπίδης, Διευθυντής Ανάπτυξης της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, τη χαρακτήρισε ως ένα ξεκάθαρο και ανοικτό πλαίσιο, όπου οι επενδυτές καλούνται να προτείνουν την πιο ενδεικνυόμενη τεχνολογία για να κριθούν τελικά από τους περιβαλλοντικούς και οικονομικούς στόχους που προσφέρουν. «Στα δικά μας έργα λόγου χάριν», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Χαραλαμπίδης, «έχουμε προτείνει ακόμα και λύσεις κυκλικής οικονομίας».
Για να προσθέσει, ότι από τη στιγμή που υπάρχει μια ανταγωνιστική διαδικασία ξεκάθαρη, με λίγες ενστάσεις και η οποία συνήθως προχωράει αρκετά γρήγορα, δημιουργείται και ένα σημαντικό κίνητρο προς όλα τα εμπλεκόμενα μέρη: Από τη στιγμή που το έργο ξεκινήσει, να υλοποιηθεί στην ώρα του και να είναι ποιοτικό. Ένα άλλο σημείο που βελτιώνει τη διαγωνιστική διαδικασία, αφορά τις βέλτιστες πρακτικές με τις οποίες το ελληνικό Δημόσιο υποστηρίζει το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο των ΣΔΙΤ και τις οποίες, μοιράζονται πλέον, όλοι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι ανά την Ελλάδα.
Ανάγκη συμπόρευσης Επενδυτή – Αναθέτουσας Αρχής
Εξειδικεύοντας στη σχέση του επενδυτή με την Αναθέτουσα Αρχή του έργου, ο κ. Χαραλαμπίδης επέμεινε στην ανάγκη κοινής συμπόρευσης, καθώς τα συγκεκριμένα έργα πρόκειται να λειτουργήσουν για τα επόμενα 20-25 χρόνια. «Στην Ελλάδα», είπε χαρακτηριστικά, «υπάρχουν Αναθέτουσες Αρχές με υψηλότατο τεχνολογικό επίπεδο και κατάρτιση, δομημένες να λειτουργούν με ιδιωτικά κριτήρια, με σοβαρές σκέψεις για το πώς θα μειώσουν το κόστος και οι οποίες είναι πάντα σε συνεχή επικοινωνία με τον ανάδοχο για την βελτίωση της λειτουργίας του έργου. Στον αντίποδα, υπάρχουν και περιπτώσεις, όπου ο επενδυτής, έχοντας ήδη πάρει ρίσκα, αφήνεται να λύσει μόνος του προβλήματα, τα οποία είναι αντικειμενικά δύσκολα στη διαχείριση».
Μεταφορά εμπειρίας επενδυτών στα νέα περιβαλλοντικά έργα ΣΔΙΤ
Επομένως, στη νέα γενιά έργων ΣΔΙΤ που θα δημοπρατηθούν σύντομα, θα πρέπει προφανώς και οι χρηματοδότες αλλά και οι ιδιώτες που θα συμμετέχουν σε αυτά, να έχουν έναν μεγαλύτερο λόγο με βάση την εμπειρία τους, για το πως αυτά θα πρέπει εξαρχής να σχεδιαστούν, ποιος θα είναι ο δικαιότερος επιμερισμός του ρίσκου, πώς θα εξασφαλίζεται η βιωσιμότητά τους και πως θα λειτουργήσουν καλύτερα στην πορεία, κατέληξε ο κ. Χαραλαμπίδης.
Ι.Φραντζής: Δύσκολη εξίσωση ο καθορισμός της εγγυημένης ποσότητας στα περιβαλλοντικά έργα ΣΔΙΤ
Στο πολύ σημαντικό θέμα της της εγγυημένης ποσότητας στα έργα διαχείρισης απορριμμάτων, αναφέρθηκε ανάμεσα σε άλλα ο κ. Ιωάννης Φραντζής, Σύμβουλος περιβαλλοντικών έργων της Ι.Φραντζής και Συνεργάτες ΕΠΕ στο ίδιο πάνελ.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «το θέμα της εγγυημένης ποσότητας είναι αρκετά πιο πολύπλοκο στην τρέχουσα γενιά των ΣΔΙΤ διαχείρισης απορριμμάτων. Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό των έργων ΣΔΙΤ και προκειμένου αυτά να μπορούν να χρηματοδοτούνται, πρέπει να ανταποκρίνονται στην λογική του RRF. Eδώ όμως ,τίθεται το ερώτημα του τρόπου με βάση τον οποίο καθορίζεται η εγγυημένη ποσότητα: Ανά ρεύμα, αποβλήτων, ανά συγκεκριμένα ρεύματα αποβλήτων ή στο σύνολο των αποβλήτων; «Πρόκειται, κατέληξε ο κ. Φραντζής για μια πολύ δύσκολη εξίσωση καθώς τα θέματα αυτά δεν είναι καθορισμένα».
Διασφαλίζοντας ισορροπία «win win» στο φάκελο υπαγωγής
Αναφερόμενος στον καθοριστικό ρόλο του τεχνικού συμβούλου σε ένα έργο ΣΔΙΤ,
ο κ. Φραντζής κατέγραψε τις διαφορές σε σχέση με ένα κλασσικό δημόσιο έργο ως εξής:
«Η διαφορά ενός δημόσιου έργου με ένα ΣΔΙΤ είναι, ότι στο δεύτερο, ξεκινά ο τεχνικός σύμβουλος να φτιάχνει τον φάκελο υπαγωγής, που είναι ουσιαστικά το πρωταρχικό στάδιο όπου καθορίζεται η καθαρή παρούσα αξία προκειμένου να ενταχθεί ένα έργο σαν ΣΔΙΤ.
Εκεί, πρέπει να αξιολογήσει όλες τις τεχνικές παραμέτρους, να εξετάσει εναλλακτικές τεχνικές λύσεις και πάντα στη λογική της ανταγωνιστικότερης λύσης από πλευράς τεχνικού κόστους. Γιατί προφανώς υπάρχουν και πανάκριβες λύσεις, αλλά αυτό που πρέπει να έχει κατά νου ο τεχνικός σύμβουλος, είναι ότι θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να διασφαλίζεται μια ισορροπία «win win». Να κερδίζει δηλαδή ο Δημόσιος Τομέας, αλλά και ο Ιδιωτικός Φορέας να μην καλείται να αναλάβει επικίνδυνα ρίσκα».
Η τεχνική υποστήριξη προς την Αναθέτουσα Αρχή
Επίσης, ο τεχνικός σύμβουλος συμμετέχει αποφασιστικά στην κατάρτιση του μεγαλύτερου μέρους των χαρακτηριστικών των τευχών δημοπράτησης, ενώ σε κάθε φάση του διαγωνισμού συνεργάζεται με τον νομικό και τον χρηματοοικονομικό σύμβουλο. Καθοριστικός είναι επίσης ο ρόλος του τεχνικού συμβούλου στον περίφημο ανταγωνιστικό διάλογο. Στη διαγωνιστική δηλαδή φάση, όπου πραγματικά για όσους συμμετέχουν, είτε από την μεριά του διαγωνιζόμενου είτε από την μεριά του Δημόσιου Φορέα, πραγματοποιείται ένας πολύ ενδιαφέρων διάλογος, ο οποίος αποτελεί χρήσιμο εργαλείο στον καθορισμό των σύνθετων και δύσκολων παραμέτρων του έργου.
Γ. Ηλιόπουλος, Πρόεδρος ΕΕΣΔΑ: Είμαστε ακόμα πίσω στην ανακύκλωση και όχι μόνον…
Είμαστε αρκετά βήματα πίσω στην ανακύκλωση, ενώ ταυτόχρονα παραμένει υψηλότατο το ποσοστό ταφής των απορριμμάτων, τόνισε ο κ. Γιώργος Ηλιόπουλος, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρίας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων – ΕΕΔΣΑ, τοποθετούμενος στην ειδική Περιβαλλοντική Ενότητα του 4ου ΣΔΙΤForum.
H EEΔΣΑ, είναι ο επιστημονικός σύμβουλος τις πολιτείας σε θέματα κυκλικής οικονομίας και διαχείρισης στερεών αποβλήτων με περίπου 600 μέλη, ανάμεσα στα οποία δήμοι, ΦΟΔΣΑ, κατασκευαστικές, μελετητικές, συμβουλευτικές εταιρείες, όπως επίσης και εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη διαχείριση αποβλήτων.
Το διοικητικό της συμβούλιο, έχει αναλάβει σειρά δράσεων για την κυκλική οικονομία στην Ελλάδα και την ταχύτερη δυνατή μετάβαση της χώρας από το γραμμικό καταναλωτικό στο κυκλικό μοντέλο, σύμφωνα με τον εθνικό σχεδιασμό.
Και χαμηλή ανακύκλωση και υψηλότατη ταφή…
Ο κ. Ηλιόπουλος, συνοψίζοντας το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα σήμερα στον τομέα διαχείρισης των απορριμμάτων, ανέφερε ότι πέρα από την χαμηλή ανακύκλωση της τάξης του 20%, στη χώρα μας η ταφή παραμένει σε υψηλότατα επίπεδα της τάξης του 80%. Η κυκλικότητα των πόρων είναι μόλις στο 3% όταν στην Ευρώπη βρίσκεται ήδη στο 12%, ενώ η ανακύκλωση που εξάγεται στην Κίνα δεν προσφέρει την ίδια προστιθέμενη αξία στην οικονομία της χώρας μας. Επομένως είναι προφανές ότι βρισκόμαστε ακόμα πολλά βήματα πίσω.
Δεν προλαβαίνουμε τους στόχους, νέα πρόστιμα από το 2026
Σε ότι αφορά την υλοποίηση των δράσεων που σχετίζονται με την διαχείριση των αποβλήτων αλλά και εκείνων που αφορούν τα έργα ΣΔΙΤ, η σειρά και η πυραμίδα που πρέπει να ακολουθείται είναι ξεκάθαρη: Δράση και πρόληψη. Επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση. Εφεξής στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας, η διαχείριση των πόρων θα είναι βιώσιμη μόνον εφόσον προωθεί την αύξηση της ζωής των προϊόντων πριν καταστούν απόβλητα και την αύξηση της ανακυκλωσιμότητας τους όταν καταστούν απόβλητα, με παραγωγή νέων πρώτων υλών και νέων προϊόντων, υπενθύμισε ο πρόεδρος της ΕΕΣΔΑ. Για να προσθέσει ότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι η Ελλάδα δεν θα καταφέρει να ανταποκριθεί στους ευρωπαϊκούς στόχους του 2025, με αποτέλεσμα να έρθουν τα πρώτα πρόστιμα από το 2026 και μετά.
Τέλος εποχής στην ταφή, αγώνας για μείωση των υπολειμμάτων
Σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς στόχους μέχρι το 2035 θα πρέπει να έχει επιτευχθεί, σε ποσοστό 65% και με ενδιάμεσους στόχους, η επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση. Αυτό σημαίνει, επεσήμανε ο Πρόεδρος της ΕΕΣΔΑ, ότι πρέπει να δούμε εκτεταμένες δράσεις διαλογής στους Δήμους, καφέ κάδους, κάδους ανακύκλωσης, πράσινα σημεία και ικανότητα των δήμων ή συνεργατών να μπορέσουν να κάνουν την ξεχωριστή συλλογή την συγκομιδή σε χωριστά ρεύματα και να τα οδηγήσουν στους ενδιάμεσους αποδέκτες ή αν είναι καθαρά σε χώρους προσωρινής αποθήκευσης με σκοπό να πάνε στις τελικές εταιρείες που θα τα επεξεργαστούν.
«Τελικός στόχος είναι η μείωση των υπολειμμάτων, γιατί δεν έχουμε πλέον καμία δυνατότητα να συνεχίσουμε να θάβουμε. Οι χρηματοδοτήσεις στην ταφή τελείωσαν», κατέληξε ο κ. Ηλιόπουλος.
Παρακολουθήστε εδώ την βιντεοσκοπημένη συζήτηση του πάνελ.
Διαβάστε εδώ περισσότερα δημοσιεύματα για το 4ο ΣΔΙΤ FORUM.
