Τα συνοπτικά συμπεράσματα του 4ου ΣΔΙΤ Forum με τίτλο «Η άνοδος των ΣΔΙΤ μετά την πανδημία» που διοργάνωσε στις 13 Απριλίου 2022 η επιχειρηματική Πρωτοβουλία Α Energy και το ΣΔΙΤFORUM, καταγράφουν τις τρέχουσες εξελίξεις στον συγκεκριμένο τομέα και έχουν ως εξής:
Σχετικά με τον ανταγωνισμό: Είναι επαρκής και πώς θα ενισχυθεί;
Σχετικά με το πολύ κρίσιμο – για την επιτυχία των έργων ΣΔΙΤ – θέμα του ανταγωνισμού, τονίστηκε από πλευράς Υπουργείου Ανάπτυξης, η συνεχής επιδίωξη για μεγαλύτερη συμμετοχή κατασκευαστικών εταιρειών – επενδυτών στους σχετικούς διαγωνισμούς που προκηρύσσονται.
Επισημάνθηκε από όλες τις πλευρές η σημασία του ανταγωνιστικού διαλόγου (ΣΣ δεύτερη φάση της διαγωνιστικής διαδικασίας), τόσο για την επίτευξη βέλτιστων αποτελεσμάτων για τις αναθέτουσες αρχές, όσο και και για την καλύτερη έκφραση των διαγωνιζόμενων εταιρειών.
Διατυπώθηκε επίσης η άποψη, ότι με τόσο μεγάλο αριθμό έργων ΣΔΙΤ προς υλοποίηση, είναι αναπόφευκτο ότι θα μπουν και νέοι «παίκτες» στον τομέα. Σε διαφορετική περίπτωση, αυτά δεν θα είναι δυνατόν να υλοποιηθούν.
Επιβεβαιώθηκε τέλος από πλευράς Αγροτικού Υπουργείου Ανάπτυξης, το επενδυτικό ενδιαφέρον από μεγάλους επενδυτικούς ομίλους του εξωτερικού για τα νέα έργα ΣΔΙΤ στους τομείς άρδευσης και ύδρευσης.
Σχετικά με το μέγεθος των έργων ΣΔΙΤ: Μπορούν να συνυπάρξουν μεγάλα και μικρότερα έργα;
Το μέγεθος των έργων ΣΔΙΤ όπως προέκυψε και από τον μεγάλο αριθμό ερωτήσεων που υποβλήθηκαν και διαδικτυακά από πολλές περιοχές της Ελλάδας, αποτελεί αίτημα της εποχής. Στο ερώτημα όμως κατά πόσο μπορούν να υπάρξουν μικρότερα έργα ΣΔΙΤ επισημάνθηκαν δυο διαφορετικές προσεγγίσεις.
Σύμφωνα με την πρώτη προσέγγιση, όσο μεγαλύτερα είναι τα έργα ΣΔΙΤ, τόσο περισσότερο προσελκύουν το επενδυτικό ενδιαφέρον από εταιρείες που διαθέτουν διεθνές αποτύπωμα και τη δυνατότητα επιπλέον και χρηματοδοτικής τους στήριξης. Επιπλέον, είναι κατά κανόνα πιο ελκυστικά και για τις τράπεζες.
Σύμφωνα με τη δεύτερη προσέγγιση, έργα πιο μικρά μπορούν να προσελκύσουν και μικρότερες εταιρείες ή σχήματα εταιρειών, ακολουθώντας περισσότερο το προφίλ του ελληνικού κατασκευαστικού κλάδου που αποτελείται κυρίως από μεσαίου μεγέθους και μικρές επιχειρήσεις.
Όπως επισημάνθηκε, από πλευράς ελληνικών τραπεζών, είναι έτοιμες να ανταποκριθούν και στις δυο κατηγορίες μεγεθών: και στα πολύ μεγάλα και στα μικρότερα.
Βέβαια, μιλώντας για ΣΔΙΤ, το μέγεθος είναι σχετικό, αφού στην παρούσα φάση βρίσκονται σε εξέλιξη πολλά έργα τα οποία κυμαίνονται από 50 ως 150 εκατομμύρια ευρώ και το ενδιαφέρον γι΄αυτά είναι αρκετά αυξημένο.
Σχετικά με το όριο πληρωμών διαθεσιμότητας: Ποια η αντιστοιχία με τις δυνατότητες του προϋπολογισμού
Διατυπώθηκε από τις ελληνικές τράπεζες, αλλά και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ελαφρύς προβληματισμός σχετικά με τον μεγάλο αριθμό έργων που πρόκειται να υλοποιηθούν με ΣΔΙΤ.
Ειδικότερα τονίστηκε ότι ο συγκεκριμένος αριθμός πρέπει να είναι σε αντιστοιχία με τις δυνατότητες του προϋπολογισμού να εξυπηρετήσει τις πληρωμές διαθεσιμότητας για την αποφυγή δημοσιονομικών επιπτώσεων στο μέλλον, καθώς αυτά αποτελούν μία δέσμευση της τάξης των 30-35 ετών.
Κατατέθηκε επίσης η άποψη ότι είναι προτιμότερη η εστίαση στα ήδη υπάρχοντα 20 νέα έργα, προκειμένου αυτά να κατασκευαστούν και να λειτουργήσουν σωστά, παρά να δημοπρατηθούν άμεσα και άλλα.
Σε σχέση πάντως με τη δυνατότητα της Πολιτείας να ανταποκριθεί, η Γενική Γραμματεία ΣΔΙΤ επεσήμανε ότι, οι πληρωμές διαθεσιμότητας θα υπολογίζονται πλέον ως ένα ποσοστό του ΑΕΠ με βάση το ΑΕΠ του προηγούμενου χρόνου και όχι του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων – ΠΔΕ όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα.
Σχετικά με τη συνολικότερη πορεία των ΣΔΙΤ
Όπως τονίστηκε, στην παρούσα φάση οι ΣΔΙΤ αποτελούν μοχλό για τη δημιουργία σύγχρονων υποδομών, έχουν ξεπεράσει τα 3 δις. και αναμένεται να αγγίξουν τα 4 δις. ευρώ στους τομείς Διαχείρισης Απορριμμάτων, Εξοικονόμησης Ενέργειας, Παιδείας (κατασκευή νέων σχολικών υποδομών – φοιτητικές εστίες), Δικαιοσύνης (νέα δικαστικά μέγαρα και καταστήματα κράτησης), Υγείας (νέα νοσοκομεία), Μεταφορές (αυτοκινητόδρομοι), Αρδευτικών έργων, Έργων πληροφορικής (ηλεκτρονικό εισιτήριο, τηλεμετρία) και Έρευνας και ανάπτυξης.
Σχετικά με την ωρίμανση των έργων:
Σε ότι αφορά την ωρίμανση των έργων ΣΔΙΤ, τονίστηκε η σημασία της επιτάχυνσης τους για την προσέλκυση του επενδυτικού ενδιαφέροντος, καθώς οι καθυστερήσεις αποτελούν αντικίνητρο.
Επισημάνθηκε πάντως, ότι για την αντιμετώπιση των δυσκολιών ωρίμανσης τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα με τη δημιουργία εργαλείων τεχνικής υποστήριξης από πλευράς των δημόσιων φορέων.
Επιπλέον, σημαντικός προς αυτήν την κατεύθυνση είναι ο ρόλος της Γενικής Γραμματείας Ιδιωτικών Επενδύσεων και ΣΔΙΤ, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης & Ανάπτυξης (EBRD) και πιο πρόσφατα της Μονάδας Ωρίμανσης έργων του ΤΑΙΠΕΔ (PPF).
Σχετικά με την ευρωπαϊκή και την εγχώρια χρηματοδότηση
Σε ότι αφορά τη χρημαδότηση από πλευράς ελληνικών τραπεζών, επισημάνθηκε ότι τα ΣΔΙΤ είναι αποτελεσματικός τρόπος για την κατασκευή υποδομών, γι΄αυτό και μεγάλες ελληνικές τράπεζες είναι έτοιμες να υποστηρίξουν τους πελάτες τους στο επερχόμενο «κύμα» συναλλαγών.
Χαρακτηρίστηκε επίσης χρήσιμος και αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός του εύρους και της ταχύτητας των σχετικών διαγωνισμών και διευκρινίστηκε ότι οι τράπεζες θα χρηματοδοτήσουν τα έργα ΣΔΙΤ ανεξάρτητα του μεγέθους τους.
Επιβεβαιώθηκε η βούληση για τη συνεχιζόμενη χρηματοδότηση ελληνικών έργων ΣΔΙΤ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ως συνέχεια προηγούμενης υποστήριξης του θεσμού στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η τρέχουσα συμβολή της ΕΤΕπ, με 180 εκ. ευρώ στη χρηματοδότηση των νέων φοιτητικών εστιών, εκπαιδευτικών και λοιπών υποδομών τεσσάρων ελληνικών Πανεπιστημίων: Κρήτης, Θεσσαλίας, Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και Δυτικής Αττικής.
Σχετικά με τις τοπικές κοινωνίες
Σε σχέση με τις τοπικές κοινωνίες, η σχέση των έργων ΣΔΙΤ, χαρακτηρίστηκε συνολικότερα ως «μικρή» και ελλειμματική. Επισημάνθηκε επίσης ότι θα πρέπει να γίνει πιο ξεκάθαρη η κοινωνική διάσταση, ο οικονομικός ρόλος και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των έργων, ενώ θα πρέπει να δίνονται καθαρές απαντήσεις και για το ρόλο του ιδιώτη, προκειμένου να δημιουργηθεί σχέση εμπιστοσύνης με την τοπική κοινωνία.
Επιβεβαιώθηκε επίσης η πρόθεση ανάπτυξης περισσότερων έργων ΣΔΙΤ σε Δήμους και γενικά σε άμεση συνεργασία με την Αυτοδιοίκηση Πρώτου και Δεύτερου βαθμού, καθώς τα έργα ΣΔΙΤ υπηρετούν την ποιότητα και κυρίως υπηρετούν τους πολίτες.
Σε αυτό το πλαίσιο από πλευράς Υπουργείου Ανάπτυξης, χαρακτηρίστηκε ως πολύ σημαντικό το έργο ΣΔΙΤ του Δήμου Κοζάνης λόγω της απολιγνιτοποίησης, η οποία αποτελεί προτεραιότητα, αλλά και τα έργα των φοιτητικών κατοικιών.
Σχετικά με τα νέα έργα υποδομής συνδυαστικής χρηματοδότησης και τις επιπτώσεις της κρίσης στις κατασκευές
Σε ότι αφορά τα 20 νέα έργα υποδομής που συνδυάζουν τα διατιθέμενα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης με ιδιωτικούς χρηματοδοτικούς πόρους, επισημάνθηκε από πλευράς του αρμόδιου Υπουργείου Υποδομών, ότι καθιστούν τα έργα ΣΔΙΤ περισσότερο ελκυστικά για τον ιδιωτικό τομέα, αφού αξιοποιούν τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης. Από αυτά, τα 10, συνολικού προϋπολογισμού 1,73 δισ. ευρώ, βρίσκονται ήδη σε διαγωνιστική διαδικασία.
Έγιναν επίσης διαπιστώσεις αναφορικά με τις αρνητικές επιπτώσεις που επιφέρει στον κατασκευαστικό κλάδο η σημερινή διεθνής συγκυρία που συμπαρασύρει τις τιμές των πρώτων υλών σε Ελλάδα αλλά και σε Ευρώπη.
Ειδικότερα για την Ελλάδα, τονίστηκε ότι ήδη έχουν εκδοθεί συντελεστές αναθεώρησης για σχεδόν 500 εργασίες, ενώ σύντομα θα πραγματοποιηθούν και οι απαραίτητες νομοθετικές ρυθμίσεις προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχιση και η ολοκλήρωση όλων των έργων.
Σχετικά με τα νέα έργα άρδευσης – ύδρευσης
Ειδικότερα για τα νέα έργα άρδευσης – ύδρευσης με ΣΔΙΤ, επισημάνθηκαν οι βασικοί λόγοι για τους οποίους επιλέχθηκε η μέθοδος ΣΔΙΤ για τα συγκεκριμένα έργα. Αυτοί είναι: η αποφυγή χρονοβόρων διαδικασιών των δημοσίων συμβάσεων για την κατασκευή ενός έργου, η διασφάλιση καλής και έντεχνης κατασκευής σύμφωνα με προδιαγραφές που έχουν συμφωνηθεί στη φάση της οριστικής μελέτης και η αποφυγή της μεγάλης «μάστιγας» των αρδευτικών έργων που είναι η φάση της συντήρησης, την οποία τώρα αναλαμβάνει ο ανάδοχος για 20-25 έτη.
Σε ότι αφορά την αποπληρωμή του ιδιώτη με πληρωμή διαθεσιμότητας θα πραγματοποιείται άμεσα από τις τράπεζες, ενώ το κράτος, εξασφαλίζει την αποπληρωμή του συνολικού κόστους σε βάθος χρόνου.
Από πλευράς Υπουργείου Ανάπτυξης, επισημάνθηκε επίσης ότι δεν θα γίνεται καμία αύξηση στις αρδευτικές εισφορές ενώ εξασφαλίζεται η βιώσιμη χρήση με τη μείωση των αναγκών του νερού λόγω της μείωσης των απωλειών και της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Σε ότι αφορά την αποπληρωμή του ιδιώτη με πληρωμή διαθεσιμότητας θα πραγματοποιείται άμεσα από τις τράπεζες, ενώ το κράτος, εξασφαλίζει την αποπληρωμή του συνολικού κόστους σε βάθος χρόνου.
Από πλευράς Υπουργείου Ανάπτυξης, επισημάνθηκε επίσης ότι δεν θα γίνεται καμία αύξηση στις αρδευτικές εισφορές ενώ εξασφαλίζεται η βιώσιμη χρήση με τη μείωση των αναγκών του νερού λόγω της μείωσης των απωλειών και της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Σχετικά με τις Φοιτητικές Κατοικίες με ΣΔΙΤ
Στον τομέα των φοιτητικών κατοικιών επισημάνθηκε ότι οι ΣΔΙΤ, λύνοντας επί της ουσίας το πρόβλημα της αδυναμίας των Πανεπιστημίων στη διαχείριση, συντήρηση και λειτουργία των υποδομών στέγασης, ενισχύουν σημαντικά την φοιτητική στέγη, διευκολύνουν την προσβασιμότητα στις δωρεάν σπουδές και επιπλέον, δημιουργούν σύγχρονες υποδομές, οι οποίες λειτουργούν αθροιστικά στην αξία του εκπαιδευτικού ιδρύματοςκαι στην διεθνή αναγνωρισιμότητα του.
Τέλος, αναβαθμίζουν την ποιότητα των Πανεπιστημίων της Περιφέρειας και συνεισφέρουν σημαντικά στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών.
Από τους τρεις διαγωνισμούς που βρίσκονται σε εξέλιξη ο διαγωνισμός του Πανεπιστημίου Κρήτης, είναι ο μεγαλύτερος από τους τρεις και αφορά στην κατασκευή και τεχνική διαχείριση νέων φοιτητικών εστιών και συνοδευτικών έργων στο Ηράκλειο και στο Ρέθυμνο.
Ως προς το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, στην Αλεξανδρούπολη προβλέπεται η κατασκευή κτιρίων φοιτητικών εστιών, χώρου σίτισης φοιτητών, πανεπιστημιακών κατοικιών και συνοδών έργων σε Κομοτηνή και Ξάνθη.
Από τη δική του πλευρά, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, αξιοποίησε την εμπειρία του στα βιομηχανικά κτίρια για μια ολοκληρωμένη παρέμβαση αστικής ανάπλασης και αξιοποίησης βιομηχανικού ακινήτου, για τη δημιουργία φοιτητικών εστιών, εκπαιδευτικών και ερευνητικών εγκαταστάσεων και κοινωνικών υποδομών του Πανεπιστημίου.
Όπως επίσης επισημάνθηκε από τον Δήμο Φυλής, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, σε άμεση συνεργασία με τον Δήμο, προωθούν επίσης με ταχείς ρυθμούς μια ολοκληρωμένη και πλούσια σε υποδομές φοιτητούπολη που αναμένεται να αναβαθμίσει ολόκληρη την περιοχή.
Σχετικά με τα Περιβαλλοντικά Έργα ΣΔΙΤ, διαβάστε τα συμπεράσματα της ειδικής ενότητας του 4oυ ΣΔΙΤ FORUM εδώ.
Με τον Οδηγό Πλογήγησης, βρείτε εύκολα όλες τις παρουσιάσεις των ομιλητών, τα σχετικά βίντεο και την αρθρογραφία που τους αντιστοιχεί.
Επισκεφτείτε την κατηγορία “Μετά την Πανδημία” για να βρείτε όλα τα δημοσιεύματα σχετικά με το 4ο ΣΔΙΤ FORUM.
