Η μέθοδος των ΣΔΙΤ επελέγη συχνά χωρίς να προηγηθεί η χρήση του δείκτη σύγκρισης του δημόσιου τομέα – Public Sector Comparator
Κάλλιο αργά πάρα ποτέ! Η ανάλυση του κόστους που θα αναλαμβάνει το Δημόσιο για τη συμμετοχή του σε κάθε σχεδιαζόμενο ΣΔΙΤ, θα περιλαμβάνεται πλέον υποχρεωτικά στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, για την πιο αποτελεσματική διαχείριση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Στο ίδιο μέτρο, περιλαμβάνεται και η διαχείριση του κόστους συντήρησης των έργων με τη μέθοδο ΣΔΙΤ που έχουν ήδη δοθεί σε χρήση.
Αν και δεν έχει γίνει γνωστή ακόμα, η ακριβής μέθοδος ανάλυσης του κόστους των έργων ΣΔΙΤ που θα ακολουθηθεί, το σχετικό μέτρο ήταν εδώ και χρόνια απαραίτητη προϋπόθεση για την αντικειμενική αποτίμηση του κόστους των δημόσιων συμβάσεων με ΣΔΙΤ και απάντηση στο κατά πόσο αυτά εξυπηρετούν πράγματι το δημόσιο συμφέρον ή θα δεσμεύουν δυσανάλογα υψηλούς οικονομικούς πόρους για τα επόμενα 25-30 χρόνια που κατά κανόνα διαρκούν αυτές οι συμβάσεις.
Στη σωστή κατεύθυνση
Οι ασχολούμενοι με τον θεσμό ΣΔΙΤ, θυμούνται ότι και από τη δική πλευρά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει συστήσει επανειλημμένα, τόσο στις κυβερνήσεις , όσο και στις τοπικές – περιφερειακές αρχές, να επιλέγουν τη μέθοδος των αφού προηγηθεί συγκριτική ανάλυση εναλλακτικών επιλογών, όπως με τη χρήση του δείκτη σύγκρισης του δημόσιου τομέα – Public Sector Comparator.
Και είναι αλήθεια, ότι για τον σημαντικό πλέον αριθμό έργων ΣΔΙΤ που έχουν εγκριθεί διαχρονικά από την Διϋπουργική Επιτροπή ΣΔΙΤ από την έναρξη του θεσμού δεν υπήρξε ουδέποτε αντικειμενική διαδικασία αξιολόγησης που θα εξασφάλιζε τη μέγιστη οικονομική αποδοτικότητα και την προστασία του δημόσιου συμφέροντος, διασφαλίζοντας ισότιμους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των ΣΔΙΤ και των παραδοσιακών δημόσιων συμβάσεων.
Αυτό που πράγματι υπήρξε, σύμφωνα με και τις εκτιμήσεις αρμόδιων στελεχών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, ήταν η σταδιακή βελτίωση της κατανομής του κινδύνου ανάμεσα στους εταίρους από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα αντίστοιχα. Κι αυτό όμως, όπως τελικά προέκυψε, ισύει για έργα με υψηλούς συντελεστές απόδοσης (από 11% έως και 14 %) επί των επιχειρηματικών κεφαλαίων του εταίρου από τον ιδιωτικό τομέα. Ανάμεσα στα έργα που θεωρούνται κατεξοχήν ανταποδοτικά για τον ιδιώτη επενδυτή των ΣΔΙΤ στην Ελλάδα είναι οι μονάδες διαχείρισης αποβλήτων και φυσικά τα οδικά έργα που έχουν διόδια.
Για έργα λιγότερο ανταποδοτικά (φοιτητικές εστίες, σχολεία, πολιτιστικά κτίρια, κέντρα καινοτομίας κλπ), η κατανομή του κινδύνου όπως αποδείχθηκε στη ζωή όχι απλώς δεν είναι η ενδεδειγμένη, αλλά στους σχετικούς διαγωνισμούς δεν υπάρχει καθόλου ανταγωνισμός.
Στη ζυγαριά τα «συν» και τα «πλην» των ΣΔΙΤ
Στον αντίποδα των θεωρούμενων ως «ακριβοπληρωμένων έργων ΣΔΙΤ, τα προτερήματα που είναι: υψηλά επίπεδα εξυπηρέτησης και συντήρησης, η αποπληρωμή σε βάθος χρόνου, η μόχλευση ιδιωτικών κεφαλαίων, ο προκαθορισμένος χρόνος και κόστος υλοποίησης και η ενιαία σύμβαση μελέτης, κατασκευής και λειτουργίας.
Δεδομένου ότι τα θετικά των έργων ΣΔΙΤ είναι σημαντικά και ιδιαίτερα για μια χώρα που αντιμετωπίζει υψηλό δημόσιο χρέος και μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται ότι η ακριβής ανάλυση του κόστους που θα αναλαμβάνει το Δημόσιο για τη συμμετοχή του σε κάθε σχεδιαζόμενο ΣΔΙΤ, μόνον θετικά οφέλη θα έχει για τον θεσμό και την μακροημέρευσή του.
