Ο κ. Φραγκίσκος Τοπαλής είναι καθηγητής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών ΕΜΠ. Σε αυτή την τόσο ενδιαφέρουσα συνομιλία, μας ενημερώνει για τα βήματα που πρέπει να γίνουν, ώστε να έχουμε ένα επιτυχημένο έργο οδοφωτισμού. Τι θα πρέπει να κάνει ο Δήμος και τι ο επενδυτής.
Tη δική του «συνταγή» σχετικά με το θέμα, ανέπτυξε ο Φραγκίσκος Τοπαλής, στο άμεσα ενδιαφερόμενο κοινό που παρακολούθησε το 3ο Φόρουμ για τις ΣΔΙΤ που διοργάνωσε η α- energy.
Τον κ. Τοπαλή γνωρίζουν πολλοί από την μακροχρόνια επιστημονική ενασχόλησή του με τοv φωτισμό. Τον γνωρίζουν επίσης και από την πολυσυζητημένη Τεχνική Οδηγία του ΤΕΕ για τον οδοφωτισμό «Σχεδιασμός και έλεγχος εγκαταστάσεων οδοφωτισμού». Στην σύνταξή της συνέβαλε καταλυτικά ως επικεφαλής της αρμόδιας Επιτροπής.
Με βάση την πλούσια εμπειρία του και την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων για την υλοποίηση έργων ενεργειακής αναβάθμισης των δικτύων οδοφωτισμού στους Δήμους και στις Περιφέρειες, μας μεταφέρει χρήσιμες διαπιστώσεις.
Σύμφωνα με αυτές, η μέθοδος ΣΔΙΤ μπορεί να έχει σημαντικό ρόλο σε έργα αυτού του είδους. Φυσικά πρέπει να εξασφαλίζονται ορισμένες βασικές προϋποθέσεις. Με την άδειά του, τις παραπάνω διαπιστώσεις μετατρέψαμε σε χρήσιμες ερωτήσεις και απαντήσεις για ένα θέμα που αφορά όλους τους Δήμους της χώρας. Άλλωστε, το θέμα αυτό αφορά και μεγάλο αριθμό επενδυτών.
2,5 εκατομμύρια φωτιστικά
–Τα τελευταία τρία χρόνια είμαστε θεατές μιας έντονης κινητικότητας στον τομέα ενεργειακής αναβάθμισης των δικτύων οδοφωτισμού των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Ποιες είναι οι ανάγκες και σε ποιο βαθμό έχουν αυτές καλυφθεί;
Τα μέχρι σήμερα φωτιστικά που αντικαταστάθηκαν ή βρίσκονται στη διαδικασία αντικατάστασης δεν υπερβαίνουν τις 100.000. Ο συνολικός αριθμός φωτιστικών αρμοδιότητας τοπικής αυτοδιοίκησης υπερβαίνει το 1 εκατομμύριο. Αν συμπεριληφθούν και τα φωτιστικά πολύ μικρής ισχύος όπως φαναράκια, χελώνες, τα γνωστά πιατάκια στου ιστούς της ΔΕΗ, τα σφαιρικά φωτιστικά τύπου λευκής μπάλας σε τρίμετρους ιστούς και άλλα, τότε ο αριθμός αυτός αυξάνεται στα 2,5 εκατομμύρια.
–Είναι εντυπωσιακό το κενό που υπάρχει και ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι υπήρξε διαθέσιμη χρηματοδότηση από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
Και μάλιστα από το 2011. Τα πρώτα έργα πάντως υλοποιήθηκαν την τελευταία διετία. Τα περισσότερα με δανεισμό από το ΤΠ&Δ και με τη γνωστή διαδικασία Δημόσιων μειοδοτικών διαγωνισμών για την προμήθεια των φωτιστικών. Ελάχιστα προχώρησαν με ΣΔΙΤ και κανένα δεν είναι ολοκληρωμένο μέχρι σήμερα.
Πρέπει να επισημάνω, ότι η προμήθεια των φωτιστικών μέσω διαγωνισμού χαρακτηρίζεται κυρίως από μια στατική αντίληψη αντικατάστασης των φωτιστικών με νέα, τεχνολογίας Διόδων Φωτεινής Εκπομπής (LED). Επίσης ότι οι τεχνικές προδιαγραφές έχουν ένα χαρακτήρα τυπολατρικό, γραφειοκρατικό αλλά όχι ουσιαστικό. Το κυριότερο όμως είναι η έλλειψη φαντασίας στην αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και νέων διαδικασιών.
Πηγές εσόδων και δημιουργία ανάπτυξης
-Τι μπορεί να γίνει;
Να ξεφύγουμε από αυτά που κάναμε μέχρι σήμερα, να φύγουμε μπροστά. Τα νέα συστήματα, πέραν του συμβατικού στόχου τους, μπορούν να δημιουργήσουν ανάπτυξη. Να εκμεταλλευθούν τις τεχνολογικές εξελίξεις, να ανακαλύψουν πηγές εσόδων, να γίνουν κερδοφόρα. Για όλα αυτά όμως απαιτείται επιχειρηματικό ενδιαφέρον και ασφαλώς η δημόσια υπηρεσία δεν έχει το ενδιαφέρον, ούτε την τεχνογνωσία, να πετύχει αυτόν τον νέο στόχο. Θυμηθείτε πόσα κυλικεία σε δημόσιες υπηρεσίες ή ακόμα και πωλητήρια μουσείων παραμένουν κλειστά γιατί το δημόσιο δεν κατάφερε να αναδείξει ανάδοχο. Άρα, μήπως πρέπει να επιχειρήσουμε όλα αυτά με τη Σύμπραξη Δημοσίου – Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ);
–Υπαίθριος φωτισμός με ΣΔΙΤ λοιπόν: Έχει προϋποθέσεις κερδοφορίας χωρίς να επιβαρύνει τους δημότες;
Η αξιοποίηση των τεχνολογικών δυνατοτήτων του δικτύου οδοφωτισμού μπορεί να φέρει κέρδη και να κάνει το δίκτυο κερδοφόρο, αντί να επιβαρύνει η λειτουργία του τους δημότες. Το δίκτυο πρέπει να γίνει τηλε-διαχειριζόμενο. Με χρησιμοποίηση τεχνολογιών Internet of Things (IoT), WiFi και με ότι άλλο αυτό μπορεί να προσφέρει.
Για παράδειγμα: WiFi hot spots, υπηρεσίες διαφήμισης, μετάδοσης πληροφοριών και σημάτων κινδύνου, πλατφόρμα εξεύρεσης θέσης στάθμευσης, φόρτιση αυτοκινήτων και στο κοντινό μέλλον LiFi που σημαίνει Light Fidelity. Θυμηθείτε το τελευταίο και να δείτε που θα φτάσει σε λίγα χρόνια.
Ο επιτελικός ρόλος των ΟΤΑ
Οι ρόλοι των επιμέρους πλευρών πώς πρέπει να κατανέμονται στην περίπτωση ενός ΣΔΙΤ στους ΟΤΑ;
Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα πρέπει να αναλάβουν το δικό τους ρόλο, επιτελικό, στρατηγικό, ελεγκτικό και οι ιδιώτες το επιχειρηματικό – επενδυτικό κομμάτι, τις υποδομές για την υλοποίηση και τη λειτουργία.
Δεν χρειάζεται να κάνει η τεχνική υπηρεσία του Δήμου τις μελέτες φωτισμού, τις προδιαγραφές για τη διάρκεια ζωής των LED, εγγυήσεις κ.λπ. Αυτά είναι προβλήματα που θα απασχολήσουν τον επενδυτή. Αν τα LED καίγονται πρόωρα, αυτός θα επωμισθεί το κόστος.
Ούτε χρειάζονται προδιαγραφές για την κατανάλωση των φωτιστικών. Ο επενδυτής ενδιαφέρεται περισσότερο από όλους να μειώσει την κατανάλωση. Και επίσης θα εντοπίσει τις ρευματοκλοπές και παράνομες συνδέσεις που μαστίζουν τα δίκτυα οδοφωτισμού.
–Οι τεχνικοί έλεγχοι πώς θα γίνονται;
Οι τεχνικοί έλεγχοι του εξοπλισμού και οι επιτόπιες μετρήσεις φωτισμού, για την τήρηση των κανονισμών και προδιαγραφών, θα γίνεται από ανεξάρτητα εργαστήρια που θα έχουν τη νομική ευθύνη γι’ αυτά που θα βεβαιώνουν.
Βέβαια, όλα αυτά περιγράφονται αναλυτικά στην σχετικά πρόσφατη Τεχνική Οδηγία του ΤΕΕ: Σχεδιασμός και έλεγχος εγκαταστάσεων οδοφωτισμού. Δυστυχώς όμως οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης την αγνοούν.
Μετά την τεχνική, έρχεται η οικονομική πλευρά του έργου ΣΔΙΤ. Η ικανότητά του να παράγει το αναγκαίο ύψος μελλοντικών εσόδων, ώστε να καλύπτονται, τόσο τα μελλοντικά κόστη λειτουργίας και συντήρησης, όσο και το αρχικό κόστος για την υλοποίηση της επένδυσης. Ο Δήμος θα έχει τον έλεγχο της ορθής τήρησης της σύμβασης. Ο επενδυτής θα φροντίζει για την εξεύρεση των κεφαλαίων, την υλοποίηση, τη συντήρηση και γενικώς την καθημερινότητα. Έτσι θα έχουμε ένα επιτυχημένο έργο ΣΔΙΤ οδοφωτισμού.
Περισσότερες πληροφορίες για το τρίτο forum για τις ΣΔΙΤ μπορείτε να βρείτε εδώ.
