Η μη ανταποδοτικότητα, η πληθώρα ανεκτέλεστων έργων ΣΔΙΤ στα χέρια ελάχιστων εταιρειών και οι δυσκολίες χρηματοδότησης, εξηγούν την απουσία επενδυτικού ενδιαφέροντος
Τρεις λόγοι αναφέρονται από την αγορά ως βασικές αιτίες που οδήγησαν στην απουσία επενδυτικού ενδιαφέροντος και εντέλει στην ματαίωση του διαγωνισμού για την Πολιτεία Καινοτομίας με ΣΔΙΤ, στο παλιό ακίνητο της ΧΡΩΠΕΙ στην οδό Πειραιώς:
Η μη ανταποδοτικότητα του έργου, η πληθώρα ανεκτέλεστων ΣΔΙΤ που έχουν συγκεντρώσει οι πέντε μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρείες και οι δυσκολίες χρηματοδότησης είχαν ως αποτέλεσμα την πλήρη «αποχή» υποψήφιων επενδυτών από τον σχετικό, με αποτέλεσμα αυτός να ματαιωθεί και επίσημα με απόφαση του Υφυπουργού Ανάπτυξης, Μάξιμου Σενετάκη, που δημοσιοποιήθηκε χθες.
Όπως τονίζουν χαρακτηριστικά στελέχη της αγοράς που εξειδικεύονται στις ΣΔΙΤ, το συγκεκριμένο έργο, παρότι πολλά υποσχόμενο και χρήσιμο, τόσο από επιστημονικής όσο και από επιστημονικής πλευράς, απέτυχε να προσελκύσει εγχώριους και ξένους επενδυτές για τρεις βασικούς λόγους. Ο πρώτος, αφορά στην μη επαρκή όπως θεωρήθηκε ανταποδοτικότητα του έργου που αφορούσε στη μελέτη, χρηματοδότηση, κατασκευή, συντήρηση, λειτουργία και εκμετάλλευση των υποδομών για την δημιουργία ενός Κέντρου Καινοτομίας, την λεγόμενη Πολιτεία Καινοτομίας.
Το κτιριακό συγγκρότημα, εκτεινόμενο στο πρώην βιομηχανικό ακίνητο της ΧΡΩΠΕΙ., με εμβαδόν σχεδόν 17,8 χιλ. τ.μ., θα αποτελούσε ένα φυσικό χώρο, όπου μεγάλες επιχειρήσεις, ακαδημαϊκά ιδρύματα, νεοφυείς επιχειρήσεις (startups) και startup incubator/accelerators, θα φιλοξενούνταν και θα συνεργάζονταν, ενισχύοντας την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα
Πλην όμως, όπως έχει συμβεί και με άλλα κτιριακά έργα κοινωνικού χαρακτήρα, καμία από τις πέντε μεγάλες εταιρείες που κατεξοχήν συμμετέχουν σε διαγωνισμούς ΣΔΙΤ δεν βρήκε ελκυστικούς τους όρους του διαγωνισμού. Γιατί, ναι μεν η συνολική σύμβαση ύψους περίπου 280 εκ ευρώ προ ΦΠΑ παραπέμπει σε ένα μεγάλο έργο, πλην όμως, η υποχρέωση του ιδιώτη αναδόχου να ορίσει με δική του προσφορά τον Φορέα Καινοτομίας, ο οποίος επρόκειτο να συμβληθεί με τον ΙΦΣ με Σύμβαση Παροχής Υπηρεσιών Καινοτομίας, θεωρήθηκε από τις εταιρείες ως «μεγάλο ρίσκο», και γενικά κάτι που ξεφεύγει από την πεπατημένη τους.
Εικόνα: Υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων
Πιάσαμε «ταβάνι»;
Επιπλέον, με τον πολύ μεγάλο ήδη αριθμό ανεκτέλεστων έργων ΣΔΙΤ που έχουν αναλάβει οι πέντε μεγάλες εταιρείες, είτε κατά μόνας είτε κοινοπρακτικά με άλλες, δεν έχουν ανάγκη από άλλα έργα, πόσο μάλλον όταν δυσκολεύονται συχνά να ξεκινήσουν και αυτά που ήδη έχουν. Οι λόγοι; Ξεκινούν από την γνωστή έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, για να καταλήξουν στην διαφοροποίηση του κόστους υλικών σε σχέση με τις αρχικές προσφορές, αλλά και στην δυσκολία χρηματοδότησης.
Όλα έχουν ένα ταβάνι και όπως ακούγεται εδώ και καιρό στην αγορά, οι τράπεζες σε αρκετές περιπτώσεις διαγωνισμών ΣΔΙΤ δεν έδωσαν εγγυητικές, ειδικά για κτιριακά έργα (λχ έργα φοιτητιικών κατοικιών), ακόμα και σε πολύ μεγάλες εταιρείες.
Η λογική λοιπόν του ότι «έχουμε πιο αποδοτικά έργα» στα οποία πρέπει να επικεντρωθούμε, επικράτησε ειδικά στην περίπτωση ενός έργου όπως η Πολιτεία Καινοτομίας, που το μοντέλο αξιοποίησης εμφανώς δεν προσέλκυσε τον έτσι κι αλλιώς μικρό αριθμό εγχώριων επενδυτών που θα μπορούσαν να ασχοληθούν. Δεν προσέλκυσε όμως ούτε και ξένους επενδυτές, με αποτέλεσμα, μετά από τρεις συνολικά ακυρώσεις λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος και επαναπροκηρύξεις να ματαιωθεί οριστικά, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι η κυβέρνηση δεν θα ξαναδεί το έργο.
Επικεντρώνοντας στην σωστή υλοποίηση των μεγάλων ΣΔΙΤ
Τα μηνύματα πάντως από το συνολικότερο μέτωπο των κοινωνικών –εκπαιδευτικών έργων που θα υλοποιηθούν με ΣΔΙΤ, είναι ότι δεν προσελκύουν εύκολα επενδυτές. Χαρακτηριστική περίπτωση το έργο ΣΔΙΤ της Ακαδημίας Αθηνών που «χαροπαλεύει», ενώ και το μεγαλύτερο έργο φοιτητικών κατοικιών στην Ελλάδα του Πανεπιστημίου Κρήτης με δυσκολία έφτασε στο στάδιο του οριστικού αναδόχου (ΙΝΤΡΑΚΑΤ), ανοίγοντας το δρόμο και στα άλλα Πανεπιστήμια που προωθούν φοιτητικές κατοικίες με ΣΔΙΤ (Πανεπιστήμια Θεσσαλίας, Δημοκρίτειο, Δυτικής Αττικής).
Τελικά, σε μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα, όπου με μεγάλο κόπο και αγώνα και μέσα από τρεις διαδοχικές κρίσεις εξελίχθηκε ο θεσμός ΣΔΙΤ (κρίση χρέους, πανδημία, ενεργειακή κρίση), είναι ίσως η ώρα να αποφασίσουμε να επικεντρωθούμε περισσότερο στην σωστή υλοποίηση των μεγάλων ΣΔΙΤ που συμβασιοποιήθηκαν ή είναι κοντά στη σύμβαση και να δούμε με προσοχή αν «χωράνε» και άλλα νέα έργα στον καμβά ή αν απλά «πιάσαμε ταβάνι», ότι κι αν σημαίνει αυτό σε επίπεδο δημοσιονομικό αλλά και ουσιαστικό. Αν φυσικά είχαμε καταφέρει να ανοίξουμε τον ανταγωνισμό περισσότερο τα πράγματα θα ήταν ίσως διαφορετικά. Αλλά βλέπετε και οι ξένοι επενδυτές προτιμούν τις πιο «σίγουρες» επενδύσεις στο real-estate και στον τουρισμό, οπότε οι δικές μας φοιτητικές εστίες και τα ακαδημαϊκά κέντρα τους αφήνουν απλά…παγερά αδιάφορους!!!
